ΑΦΙΕΡΩΜΑ: 100 χρόνια από την ίδρυση του Συλλόγου Μουσικών Βορείου Ελλάδος

Ηταν μια μέρα σαν την σημερινή, 12 Νοεμβρίου του 1922 όταν ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη ο Σύλλογος Μουσικών Βορείου Ελλάδος. Ακριβώς 100 χρόνια πριν, σε μια Θεσσαλονίκη που μετρούσε μόλις 10 χρόνια ελληνικής κατοχής.

Με αφορμή τον εορτασμό του σημαντικού καλλιτεχνικού συνδικαλιστικού οργάνου, το theopinion.gr «σκάβει» βαθιά στο χρόνο για να εντοπίσει και να αναδείξει σημαντικές στιγμές της εκατοντάχρονης πορείας του ΣΜΒΕ.

Την περίοδο 1919 – 1932 συστάθηκε και λειτούργησε στη Θεσσαλονίκη, η σαλόν ορχήστρα του “Λευκού Πύργου”. Τα μέλη της ορχήστρας αυτής καθώς και άλλοι μουσικοί της πόλης, ίδρυσαν το 1922 τον “Σύλλογο Μουσικών Θεσσαλονίκης”, με πρώτο πρόεδρο τον μαέστρο της, καθηγητή του Κρατικού Ωδείου, Ευριπίδη Κοτσανίδη.

Εκτός από την προώθηση των κλαδικών – εργασιακών του αιτημάτων, ο Σύλλογος ανέπτυξε τεράστια πολιτιστική δραστηριότητα, σε αντίξοες συνθήκες, ασύγκριτα πιο δύσκολες από τις σημερινές (Δικτατορία Μεταξά, Πόλεμος – κατοχή, Δικτατορία 1967). Ετσι, οργάνωσε μα και υποστήριξε πάνω από 15 φιλαρμονικές Δήμων της Βόρειας  Ελλάδας. 

Το 1927 καταγράφεται η πρώτη εγγραφή γυναίκας μουσικού στον Σύλλογο. Πρόκειται για την μόλις 17 ετών πιανίστα Ελένη Μπαχ του Αλφόνσου, κατοίκου της οδού Παπάφη, στον αριθμό 17. 

Τότε αρχίζει η προσπάθεια μονιμοποίησής της αρχικά αλλά και κρατικοποίησης στη συνέχεια της Συμφωνικής Ορχήστρας του Συλλόγου Μουσικών Θεσσαλονίκης. Ένας αγώνας ο οποίος κράτησε πάνω από 4 δεκαετίες! Τα στάδια εξέλιξης αυτής της προσπάθειας, καταγράφονται μέσα από διαδοχικές αλλαγές του τίτλου της Ορχήστρας. Από τη Συμφωνική Ορχήστρα του Συλλόγου Μουσικών Θεσσαλονίκης αρχικά, σε Συμφωνική Ορχήστρα του Γερμανικού Στρατιωτικού Ραδιοφώνου στην Κατοχή, Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος το 1959 και τέλος Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ) το 1966. 

Στην Κατοχή λειτούργησε επίσης και η “Ελαφρά” Ορχήστρα Ραδιοφωνικού Σταθμού του Συλλόγου (Sender Saloniki, Συμφωνική Jazz με μαέστρο τον Πρόεδρο Α. Σπάθη) η οποία έδινε παράλληλα και ανοιχτές συναυλίες για το κοινό, “υπό την ακακίαν” στο Σώμα Προσκόπων, στα Τιτάνια, στο Παλλάς, στο Βασιλικό Θέατρο, στη Ροτόντα και αλλού. 

Με τη φροντίδα και εποπτεία του Συλλόγου στον Γερμανικό Ραδιοφωνικό Σταθμό έπαιζαν διάφορα μικρότερα μουσικά σχήματα, όπως κουαρτέτα εγχόρδων, το συγκρότημα Ελληνικής Οπερέτας, με μαέστρο τον Πρόεδρο του Συλλόγου Α. Φιδετζή καθώς και πολλές χορωδίες. 

Έτσι, κάτω από συνθήκες αφόρητης ψυχολογικής πίεσης, οι μουσικοί της Θεσσαλονίκης με την μεσολάβηση του Συλλόγου και το πρόσχημα της επαγγελματικής καλλιτεχνικής “σχέσης” με τους Γερμανούς καλλιτέχνες, πέτυχαν να ψυχαγωγούν τον λαό της Θεσσαλονίκης υπό το φάσμα της πείνας και της εξαθλίωσης. 

Οι ορχήστρες του Συλλόγου συνόδευσαν διεθνούς φήμης καλλιτέχνες, όπως η Μαρία Κάλλας (Καλογεροπούλου τότε). Όταν δε η καλλιτεχνική δραστηριότητα ξεπερνούσε τα “επιτρεπτά” όρια, παίζοντας πατριωτικά τραγούδια, οι μουσικοί το πλήρωναν ακόμη και με τη ζωή τους, όπως στην περίπτωση του καθηγητή βιολιού του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, Θεόδωρου Θωμαΐδη, μέλους της Συμφωνικής Ορχήστρας του Γερμανικού Ραδιοφωνικού Σταθμού, που εκτελέστηκε. 

Οι γενναίες και παράτολμες ενέργειες του Συλλόγου, εκτός από την ψυχαγώγηση του κόσμου της Θεσσαλονίκης, είχαν και άλλα άμεσα, απτά αποτελέσματα και οφέλη. Μια παρακινδυνευμένη στάση εργασίας της Ορχήστρας “λόγω εξουθένωσης από πείνα και κόπωση” φέρνει καταρχάς την χορήγηση συγκεκριμένης ποσότητας τροφίμων στα μέλη της. Αργότερα, με αίτηση του Συλλόγου, ιδρύεται μόνιμο συσσίτιο για τους μουσικούς της Θεσσαλονίκης, το οποίο εγκαινιάστηκε και στεγάστηκε στο Παλαιό Ωδείο στις 19 Σεπτεμβρίου του 1944. 

Το σπουδαιότερο, όμως, ήταν οι ενέργειες του Συλλόγου προς τον Γερμανό Γενικό Διοικητή με απόφαση έκτακτης συνεδρίασης του Δ.Σ. στις 13/10/1944, για την διάσωση του ραδιοφωνικού θαλάμου εκπομπών, των μηχανημάτων εκπομπών, των μουσικών οργάνων, του μουσικού αρχείου και λοιπού εξοπλισμού της Ορχήστρας και του εξοπλισμού των εγκαταστάσεων της Ραδιοφωνίας από την καταστροφή διά ανατινάξεως, μετά την διαταγή της ανώτατης Γερμανικής στρατιωτικής ηγεσίας για την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων. Τελικά εκδίδεται η υπ’ αρ. 79950/16-10-44 διαταγή του γενικού διοικητή “Διά την παραλαβήν του κτηρίου του ραδιοφωνικού σταθμού, Σπίτι του Στρατιώτου, από τον Σύλλογο Μουσικών Θεσσαλονίκης προς στέγασιν της Συμφωνικής Ορχήστρας”. 

Την επιτροπή αποτελούσαν ο Πρόεδρος του Συλλόγου, ένας υπάλληλος του κτηματολογικού γραφείου Θεσσαλονίκης και ο Αστυνομικός σταθμάρχης. 

Η πρώτη μεταπολιτευτική Γενική Συνέλευση και οι εκλογές

Γύρω στις αρχές του 1976 ο Νίκος Παπάζογλου είχε νοικιάσει ένα σπίτι κάπου στην Πυλαία και προσπαθούσε να στήσει ένα στούντιο. Εκεί μαζεύονταν διάφοροι φίλοι μουσικοί, που γνωρίζονταν απ’ τη δεκαετία του 60. Εποχή έντονης πολιτικοποίησης και οι συζητήσεις έδιναν κι έπαιρναν ενώ ένα απ’ τα θέματα ήταν και το τι θα γίνει με τον Σύλλογο Μουσικών. 

Τα μέλη της παρέας ξεκινούν τότε μια προσπάθεια για την οργάνωση και διεξαγωγή μιας Γενικής Συνέλευσης, στην οποία συμμετείχαν περίπου 150 – 160 μουσικοί και τον Απρίλιο του 1976 πραγματοποιούνται οι πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές για τον ΣΜΒΕ. 

Η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και η πρώτη απεργία

Ένα απ’ τα πρώτα πράγματα που απασχόλησε το τότε Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου ήταν να στηθεί μια Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, κάτι που μέχρι τότε δεν υπήρχε στον χώρο των μουσικών. Με αυτή τη διεκδίκηση, ο Σύλλογος Μουσικών Βορείου Ελλάδος προχωράει στην πρώτη 24ωρη απεργία το 1978, με ποσοστό επιτυχίας 100/100 στην πόλη της Θεσσαλονίκης. 

Η απεργία διεκδικούσε ωράριο εργασίας, σταθερές αμοιβές και ασφάλιση. Έτσι υπογράφτηκε η πρώτη Συλλογική Σύμβαση. 

Ιδιόκτητα γραφεία

Το 1983 ο ιδιοκτήτης του χώρου, στον οποίο στεγάζεται ο ΣΜΒΕ (Φιλικής Εταιρείας 11, Θεσσαλονίκη), αποφασίζει να πουλήσει το ακίνητο. Για να συγκεντρώσει ο Σύλλογος τα απαιτούμενα χρήματα και να προχωρήσει στην αγορά του χώρου, έρχεται σ’ επαφή με τον Δήμο Θεσσαλονίκης και καταφέρνει ν’ αναλάβει τη διοργάνωση των Ανοιξιάτικων Πολιτιστικών Εκδηλώσεων του Δήμου. Γίνεται κάλεσμα σ’ όλους του μουσικούς της πόλης, ανεξάρτητα απ’ το μουσικό είδος που υπηρετούσαν, οι οποίοι συμμετείχαν χωρίς αμοιβή στις εκδηλώσεις έτσι ώστε να εξασφαλιστεί το ποσό για την αγορά των γραφείων. 

Λαμπρά ονόματα Μουσικών, Καλλιτεχνών, Δημιουργών αλλά και Δασκάλων κοσμούν το μητρώο μελών του Συλλόγου: Σταύρος Κουγιουμτζής, Γιώργος Χατζηνάσιος (σε ηλικία μόλις 16 ετών), Βασίλης Λέκκας (σε ηλικία 13 ετών), Σαράντης Κασσάρας, Γιώργος Πεντζίκης, Νίκος Παπάζογλου, Γρηγόρης Μωϋσιάδης, Χρήστος Κίλλιας, Κωστής Παπάζογλου, Γιώργος Καζαντζής, Δημήτρης Ζερβουδάκης, Ηλίας Ζάϊκος και τόσοι άλλοι ακόμη και σήμερα καταξιωμένοι πανελλαδικά καλλιτέχνες και δάσκαλοι. 

Ο Δημήτρης Ζερβουδάκης στο TheOpinion

Με αφορμή τα 100 χρόνια από την ίδρυση του συλλόγου, ο τωρινός πρόεδρος, Δημήτρης Ζερβουδάκης, μιλά στο TheOpinion.

Ποια είναι σήμερα η εικόνα του ΣΜΒΕ και ποια τα ζητήματα που καλείται ν’ αντιμετωπίσει κλείνοντας 100 χρόνια ζωής;

Τα 100 χρόνια ζωής του Σωματείου μας με έδρα τη Θεσσαλονίκη, αποτελούν ένα ειδικό βάρος πάνω σε όλους όσοι «πιστεύουμε» και συμμετέχουμε, ζούμε μέσα σε αυτό. Ανεξάρτητα αν μέσα στη διαδρομή του είχε τις πτώσεις του, σήμερα μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά πλέον και για τις ανατάσεις του. 

Αναφερόμαστε σε  πολλά χρόνια ιστορίας παρέμβασης στα ζητήματα που αφορούν στην εργασία των μουσικών. Αναφερόμαστε επίσης και στο επίπεδο  πολιτιστικών προτάσεων και δράσεων στη Θεσσαλονίκη όλα αυτά τα χρόνια. 

Άρα μιλάμε για ένα πραγματικά ιστορικό Σωματείο. Το πιστοποιεί και το μητρώο μελών μας, στο οποίο περίοπτη θέση έχουν σπουδαίοι καλλιτέχνες, μουσικοί και δάσκαλοι, καθώς και το ιστορικό αρχείο της πόλης.

Το πώς έχει βρεθεί σήμερα να ζητά καθημερινά τον ιδανικό ίσως τρόπο αναθέρμανσης της εργασίας για τον κλάδο στην πόλη, είναι ένα ζήτημα που έχει προκύψει τα τελευταία 4 – 5 χρόνια.  

Κατ΄ουσία στα χρόνια αυτά  είναι που έχουν δημιουργηθεί πραγματικά μεγάλες ανάγκες αλλά και πιο μαχητικές διοικήσεις, τηρώντας την παράδοση των παλαιών, μετά από μια μακρά περίοδο εσωστρέφειας. 

Είναι η ένταση των προβλημάτων τέτοια, που οδήγησε πολύ κόσμο στο «συλλέγεσθαι». 

Ο κόσμος της εργασίας κατέφυγε στα Σωματεία του ζητώντας λύσεις για καθημερινά και καυτά προβλήματα, που προέκυψαν κυρίως μέσα στην οριακή περίοδο της πανδημίας.

 Ζητήματα τα οποία -ειδικά για τον κλάδο των μουσικών- άπτονται και σε μια παράλογη πολυνομία η οποία υφίσταται σε ό,τι αφορά τα εργασιακά μας θέματα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση για χιλιάδες ανθρώπους.

 Ήδη πολλοί εργαζόμενοι λόγω λανθασμένων πολιτικών επιλογών εκπαραθυρώθηκαν και δεν βοηθήθηκαν καθόλου.  Ουσιαστικά, θεωρούνται δυστυχώς “αόρατοι” άνθρωποι από την κυβέρνηση και το Υπουργείο Πολιτισμού. 

Αυτός ο κόσμος, λοιπόν, έπρεπε να βρει μια οδό διαφυγής προκειμένου να επικοινωνήσει και να πάρει κάποιες πληροφορίες για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στην εργασία και άρα για την επιβίωσή του. Να δράσει.

Όλα αυτά τα πολύ σοβαρά θέματα κινητοποίησαν κι εμάς σε μια κατεύθυνση ακόμα και εκσυγχρονισμού του Σωματείου, θα τολμήσω να πω. Τα μητρώα μας, για παράδειγμα, ήταν σε μια μορφή αρκετά παλαιική σε ό,τι αφορά το τεχνολογικό σκέλος. Αγοράστηκαν, λοιπόν, καινούργιοι υπολογιστές κι έτσι άρχισε να δημιουργείται το ηλεκτρονικό – ψηφιακό μητρώο μελών. Πιστέψτε με, δούλεψε κόσμος για την καταγραφή και το ξεσκαρτάρισμα των παλιών αρχείων. Μιλάμε για χιλιάδες μέλη μες στα χρόνια.

Προσπαθήσαμε πολύ τα τελευταία χρόνια στην κατεύθυνση του να «κοινωνικοποιηθούμε» με τις συλλογικότητες των ομότεχνων σε όλη την επικράτεια. Να δημιουργήσουμε μια σοβαρή συνθήκη αξιοπιστίας μέσα από τη συμμετοχή μας στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος. Σήμερα πλέον έχουμε τη θέση του αντιπροέδρου (Δημήτρης Σφίγγος) στο Δ.Σ της Ομοσπονδίας αυτής.   Επίσης έχουμε δύο εκπροσώπους στο Εργατικό Κέντρο. Θεωρούμε πως  έχουν κι αυτά τη βαρύνουσα σημασία τους.

Είναι γνωστό πως ο ΣΜΒΕ καταθέτει προτάσεις, προτείνει δράσεις και διεκδικεί ένα άνοιγμα στην πόλη της Θεσσαλονίκης και τον κόσμο της. Ποια είναι η αντιμετώπιση που έχετε;

Βλέπουμε πως οι τοπικές Αρχές προτιμούν τις αθρόες εισαγωγές πανάκριβου πολιτιστικού προϊόντος. Δεν θα είχα κάποια αντίρρηση σ’ αυτό το μοτίβο αν υπήρχε και μια ποιοτικά ανάλογη στήριξη του ντόπιου καλλιτεχνικού δυναμικού (όχι με χάντρες και καθρεφτάκια). Δυστυχώς δεν υπάρχει. Κι αυτό είναι κάτι που το τεκμηριώνουμε καθημερινά και μέσα από τη Διαύγεια ή απ’ όπου αλλού μπορούμε να έχουμε κάποια πληροφόρηση, κάτι που πρέπει να σας πω,  δεν είναι και πολύ εύκολο για ευνόητους λόγους. 

Τα σωματεία αποτελούν θεσμικούς φορείς προστασίας των εργαζομένων, είτε αυτοί είναι μέλη τους είτε όχι.

Με δυο λόγια, από χρονιά σε χρονιά, από διοίκηση σε διοίκηση, διαπιστώνουμε πως διατίθενται πολλαπλάσια χρήματα για να υλοποιηθούν παραγωγές οι οποίες έρχονται στη Θεσσαλονίκη «εισαγόμενες», ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο για το δυναμικό της πόλης σε μια έστω ποσοστιαία αναλογία σοβαρή  και ακριβοδίκαιη. Κι αυτό επιτρέψτε μου να πω πως είναι ένα σοβαρότατο ζήτημα. Αποτελεί έλλειμμα Δημοκρατίας και Ισονομίας. 

Δεν μπορούμε να έχουμε όλους αυτούς τους θεσμούς, τη στιγμή που για παράδειγμα σπουδάζουν χιλιάδες παιδιά μας αφιερώνοντας χρόνια και χρόνια προσπάθειας και ασκητείας πάνω στη μουσική να τα σπρώχνουν τελικά στην ανυποληψία και την αεργία. Κάτι δεν πάει καλά εδώ. Κι αυτό που δεν πάει καλά, είναι η σχέση ανάμεσα στην πολιτική και τον πολιτισμό.

Προωθείται ένα ιδιότυπο είδος προκάτ πολιτισμού, το οποίο χρησιμοποιείται από τους μηχανισμούς της πολιτικής κυρίως για ψηφοθηρικούς λόγους ή λόγω προπαγάνδας.

Ένα άλλο σημείο, που κατά τη γνώμη μας είναι λάθος, είναι αυτή η απόλυτη ταύτιση αθλητισμού, τουρισμού και πολιτισμού. Ακόμη και εννοιολογικά, άλλο ο αθλητισμός, άλλο ο πολιτισμός κι επίσης άλλο ο τουρισμός. Ναι, εννοείται πως μια καθαρή πόλη είναι στοιχείο πολιτισμού αλλά πρόκειται  εξ ορισμού για διαφορετικά αντικείμενα.

Σκεφτείτε πως ζούμε σε μια πόλη όπου η αρμόδια Αντιδημαρχία μέχρι πρότινος, τουλάχιστον, ονομαζόταν ” Τουρισμού και Πολιτισμού”. Τελευταίος ο πολιτισμός δηλαδή.  Ουραγός. Κι αυτό δείχνει πολλά κατά τη γνώμη μου.

Αυτά είναι μερικά από τα ζητήματα που μας έχουν κινητοποιήσει και προσπαθούμε να ανοίξουμε μια δίοδο επικοινωνίας με τον Δήμο, κάτι που ξεκίνησε από την τελευταία περίοδο της δημαρχίας του Γιάννη Μπουτάρη με τη στήριξη της τότε Αντιδημάρχου κας Έλλης Χρυσίδου.

Ποια είναι η δική σας πρόταση, τόσο στο κομμάτι των πολιτιστικών εκδηλώσεων όσο και στη διαχείριση κάποιων χώρων;

Προτείναμε ένα μνημόνιο συνεργασίας (κάτι που ψήφισε και ο νυν Δήμαρχος) για να μπορούμε κι εμείς να έχουμε μια αλληλεπίδραση στις εκδηλώσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται κάθε χρόνο, από εποχή σε εποχή. Ζητήσαμε να μας στηρίξουν ανοίγοντάς μας τους δημόσιους χώρους – ειδικά στην περίοδο της πανδημίας – έτσι ώστε να στήσουμε κάποιες διαδικτυακές -και όχι μόνο- παραστάσεις, στα όρια που επέτρεπαν τα μέτρα. 

Σκοπός μας ήταν να μπορέσουν ν’ απασχοληθούν οι μουσικοί και να διαχυθεί το καλλιτεχνικό τους έργο στην πόλη ως ωφέλεια. Μιλώ για χώρους που βρίσκονται στον χώρο ευθύνης του Δήμου, της Περιφέρειας, της ΔΕΘ, του ΜΜΘ, της Αρχαιολογίας, της Εκκλησίας κ.ά. Δυστυχώς, όχι μόνο δεν έγινε καμιά συνεργασία ακόμη, αλλά τείνουμε να  γίνουμε γραφικοί «φωνάζοντας» συνεχώς για τα ίδια αυτονόητα πράγματα. Αντί δηλαδή να κριθούμε για το έργο, κρινόμαστε για τις προθέσεις.

Το Δημοτικό θέατρο Άνετον.  Έχουμε βαρεθεί να το ζητάμε και να παίρνουμε την ίδια απάντηση: “Κάντε μας μια πρόταση”. Τι πρόταση να κάνουμε; Θέλουμε να οργανώσουμε ένα φεστιβάλ του ΣΜΒΕ που ν’ αφορά τη μουσική από εμάς τους ίδιους τους μουσικούς. Πού είναι το κακό σ’ αυτό; Δεν είναι από μόνο του μια πρόταση; Τη στιγμή μάλιστα που ο κ. Ζέρβας έχει συμφωνήσει  και μάλιστα με ενθουσιασμό. Που κολλάμε; 

Από πού προκύπτει κατά τη γνώμη σου αυτή η δυσκολία; Γιατί συνεχίζουν να φέρνουν αυτά τα προσκόμματα;

Αδυνατώ να το κατανοήσω και ως καλλιτέχνης αυτής της πόλης. Όπως  αδυνατώ να κατανοήσω αυτή τη συνθήκη αθρόας εισαγωγής καλλιτεχνικού προϊόντος η οποία έχει ένα πραγματικά υψηλό τελικό κόστος.  Βλέπεις ότι μπορείς να λειτουργήσεις ταυτόχρονα μ’ ένα περίφημο τοπικό καλλιτεχνικό δυναμικό, το οποίο μάλιστα μπορεί να αποτελέσει εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν και το ίδιο με τη σειρά του περιφερειακά στα Βαλκάνια και δεν κάνεις τίποτε απολύτως. Είναι θέμα.

Επίσης είναι σκανδαλώδες και πέρα για πέρα άδικο όταν βλέπεις κάποια “λαμπερά” ονόματα της τηλεόρασης π.χ. να παίρνουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή όλοι εμείς εδώ αντίστοιχα, δείχνει να “κρατάμε ομπρέλα”. Μιλώντας πάντα για Δημόσιο χρήμα. 

Θα μου πεις, το θέμα είναι τα χρήματα; Σαφώς και είναι ΚΑΙ τα χρήματα! Για να το δούμε κι αυτό λίγο, μιλάμε πλέον για την επιβίωση οικογενειών!

Τη στιγμή λοιπόν που πληρώνουν χιλιάδες ευρώ για να εισάγουν κάτι, ζητάμε να υπάρξει μια αντίστοιχη ποιοτικά διοργάνωση για τους καλλιτέχνες της πόλης. Δεν θα τους πούμε εμείς τι να κάνουν ή τι να μην κάνουν ως καλλιτεχνικό πρόγραμμα στις εκδηλώσεις του Δήμου της Περιφέρειας, τα Δημήτρια, τη ΔΕΘ ή το ΜΜΘ. Άλλωστε, το δικαίωμα της προτίμησης είναι ιερό. Γιατί δεν μας δίνουν όμως τη δυνατότητα κι εμάς να τονώσουμε την εργασία; Και μιλάμε τώρα ως εργασιακό Σωματείο. Δέξου μας να εργαστούμε σε επίπεδο κοινωνικής πολιτικής και να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε από κοινού. 

Έχεις κάποιους δημόσιους χώρους, άνοιξέ τους επιτέλους για τους καλλιτέχνες της πόλης και την αυτοδιάθεσή τους! Στήσε υποδομές (εξέδρες, ήχο, φως, streaming) για να μπορεί ο κόσμος να εργαστεί ειδικά σε μια τέτοια περίοδο όπως αυτή πριν και μετά από τη λαίλαπα της πανδημίας.

Βλέπουμε να στήνονται παραγωγές σε τοπικό επίπεδο με τα ψίχουλα κι όταν έρχονται “εξωθεσσαλονικιώτικες” απαστράπτουσες παραγωγές… εκεί να κατεβάζουμε και τα βρακιά! Τώρα έχουμε και νέο μοτίβο. Στις χολιγουντιανού τύπου παραγωγές αυτές να επιβιβάζονται νέοι καλλιτέχνες της πόλης ως κομπάρσοι σε μία φάρσα. 

Ξαφνικά υπάρχει ένας ιδιαίτερος «πόνος» να παραμείνουν οι νέοι καλλιτέχνες στην πατρίδα τους. Μα αυτό είναι δικό μας αίτημα – επιχείρημα το οποίο γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους χρόνια τώρα. Αίφνης το επιχείρημά μας γίνεται σημαία – μανιφέστο από αυτούς οι οποίοι δεν κάνουν απολύτως τίποτε για να στηρίξουν τη δημιουργικότητα των παιδιών αυτής της πόλης. Απλά τάζουν «προβολή» και λαγούς με πετραχήλια. Ειδικά στους νέους. Περίσσευμα υποκρισίας.

Ποιο είναι το πλάνο αντίδρασης που έχει ο ΣΜΒΕ απέναντι σ’ αυτό το σκηνικό; Ειδικά μετά την Αντιπολεμική Συναυλία στις 8 του Μάη, ο Σύλλογος έδειξε ότι διαθέτει μια τεράστια δυναμική ώστε να προχωρήσει και σ’ άλλες δράσεις.

Εμείς δεν είμαστε μια ιδιαίτερα μεγάλη κοινωνική ομάδα για να πιέσουμε τα πράγματα κλείνοντας δρόμους ή κάνοντας κάτι ανάλογο. Ο μόνος τρόπος που έχουμε  για να απαντήσουμε είναι αρχικά η δύναμη της Τέχνης μας. Μέσα από αυτήν επιχειρούμε να έρθουμε σε μια ώσμωση με την κοινωνία της πόλης μας ώστε να μάθει κι αυτή ποιο είναι το “κουτόχορτο” που την ταΐζουν και πόσο κοστίζει.  

Τους ευχαριστούμε δημόσια όλους για μια ακόμη φορά. Στηριζόμαστε σε συλλογικότητες εθελοντισμού όπως το Μ-Eating Hub η οποία μας στήριξε οκτώ ολόκληρους μήνες στη συλλογή και διανομή επισιτιστικής βοήθειας στη δύσκολη περίοδο της καραντίνας. Έτσι γεννήθηκε και λειτούργησε το ΚΑΛΑΘΙ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ για πάνω από 100 οικογένειες. 

Αρκεί να σας αναφέρω πως ο ΣΜΒΕ ιστορικά δύο φορές διένειμε επισιτιστική στήριξη στα μέλη του (και όχι μόνο). Η μία ήταν στις μέρες μας και η δεύτερη στη Γερμανική κατοχή. 

Ευχαριστούμε το  Κοινωνικό Ιατρείο Θεσσαλονίκης. Όλη αυτή την περίοδο οι Γιατροί του στάθηκαν δίπλα μας δημιουργώντας μια λίστα εθελοντών γιατρών. Σκοπός ήταν η αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας για ανθρώπους  οι οποίοι χάνουν την ασφαλιστική τους ικανότητα λόγω αεργίας ή φτώχειας. Αποτέλεσμα να μην έχουν πλέον αυτοί και οι οικογένειές τους πρόσβαση στις Δημόσιες δομές υγείας.

Όλα αυτά αποτελούν σοβαρότατα πολιτικά – κοινωνικά ζητήματα και αιτούμενα. Όταν επομένως υπάρχουν τόσο βαρύνουσας σημασίας ζητήματα, ένα εργασιακό Σωματείο οφείλει να διεκδικήσει ό,τι  έχει σχέση με τα εργασιακά, να διεκδικήσει το μεροκάματο, την ασφάλιση, τη συλλογική σύμβαση, την τήρηση των διατάξεων του εργατικού δικαίου. Να ζητήσει και να ασκήσει κοινωνικό έλεγχο. Να αναδιατάξει τις προτεραιότητές του.

Η κοινωνία της Θεσσαλονίκης αγαπά τους μουσικούς της. Το βλέπουμε καθημερινά αυτό, το έχουμε ζήσει όλα αυτά τα χρόνια της καλλιτεχνικής μας προσπάθειας. Έτσι πορευτήκαμε και έτσι συνεχίζουμε.  Πιστέψτε μας ξέρουμε πολύ καλά τι σημαίνει “σκηνή της Θεσσαλονίκης” ή “σχολή της Θεσσαλονίκης”. Δεν γίνεται, δεν μπορεί ΚΑΝΕΙΣ να μας αποκόψει και  να μας στερήσει αυτή τη σχέση με τον κόσμο της πόλης μας. Ειδικά πέντε γραφειοκράτες διορισμένοι «προϊστάμενοι» που σήμερα είναι και αύριο δεν θά ‘ναι.

Γιατί ο ΣΜΒΕ δεν έχει μια μέρα στις εκδηλώσεις του Επταπυργίου για παράδειγμα; Είναι κανενός μαγαζί αυτό; Είναι κανενός οικόπεδο; Και δεν είναι μόνο αυτός ο χώρος, είναι όλοι οι δημόσιοι χώροι που έχουν απομείνει! Ένα διαρκές “απαγορεύεται” ή “δεν προβλέπεται”.

Ξέρετε πόσο κοστίζουν τα ενοίκια για κάποιους χώρους; Για το Βασιλικό Θέατρο ας πούμε. Σηκώστε μια φορά το τηλέφωνο, πάρτε και πείτε “θέλω να νοικιάσω την αίθουσα, πόσο κοστίζει;”. Σας πληροφορώ ότι είναι πάνω από 2.500 ευρώ πλέον ΦΠΑ μόνο το ενοίκιο! Βάλτε από δίπλα ενοίκιο μηχανημάτων, πνευματικά δικαιώματα, ασφαλιστικές εισφορές, ΦΠΑ… Κάπου στο βάθος απομένουν κάποια  ψίχουλα για τις αμοιβές των εργαζομένων. Τι τιμή  εισιτηρίου  θα πρέπει να βάλει κάποιος σε μια συναυλία για ν’ αποδώσει αυτή η αίθουσα των 650 – 700 θέσεων αυτά τα οποία απαιτούνται;

Μ’ αυτόν τον τρόπο λοιπόν προσπαθούν να ελέγξουν το παραγόμενο πολιτιστικό προϊόν.

Σ’ αυτό το πλαίσιο ξεκίνησε κι όλη η ιστορία με την Αντιπολεμική Συναυλία της 8 Μάη στην Αριστοτέλους. Χαιρόμαστε πάρα πολύ που έγινε όλο αυτό με τον τρόπο που έγινε κι έμεινε στη μνήμη πολλών χιλιάδων συμπολιτών. Κι αυτό ήταν το ζητούμενο. Αυτό το οποίο κυρίως φάνηκε με εκείνη την εκδήλωση είναι το τι μπορεί πραγματικά να κάνει ο ίδιος ο κόσμος της πόλης. Ο Σύλλογος μπήκε μπροστά και λειτούργησε ως συνδετικό υλικό κι αυτό ήταν πολύ τιμητικό για εμάς. Σωματεία, Συλλογικότητες, Κόμματα (όχι όλα), φορείς βοήθησαν στο να γεννηθεί μια θαυμαστή ενότητα. Χρηματοδότησαν και συμμετείχαν.

Όλο αυτό βέβαια δημιούργησε και μια προσδοκία στον κόσμο αυτόν. Το ξέρουμε αυτό κι έχουμε στο μυαλό μας να κάνουμε κάποια πράγματα. Κάτι που θέλουμε να κάνουμε σίγουρα είναι μια μεγάλη συναυλία για τα 100 χρόνια του ΣΜΒΕ. Είναι κάτι που είχαμε ξεκινήσει αλλά το σταμάτησε η καραντίνα. Πρέπει όμως να γίνει! Θα είναι πολύ όμορφο να γιορτάσουμε τα 100 χρόνια μας και μάλιστα προσκαλώντας στη σκιά του Λευκού Πύργου τον κόσμο της πόλης μας σε μια ιστορικής σημασίας συναυλία.

Ταυτόχρονα, αυτό που επίσης προέχει  να γίνει είναι να οργανώσει το Σωματείο μας μια ακόμη ουσιαστική πρόταση για όλη την κοινωνία.  Οφείλουμε να υπερασπιστούμε την αξιοπιστία του ΣΜΒΕ αλλά και της ιστορικής του διαδρομής μέσα από τη διεκδίκηση. Το επόμενο βήμα του Σωματείου μας, για να είμαστε επίκαιροι κι αληθινοί, πρέπει να είναι αυτό. 

Να βγούμε μπροστά  μαζί με όλα τα Σωματεία της πόλης που το επιθυμούν, το ΕΚΘ, συλλογικότητες, παραγωγικούς φορείς και να στήσουμε μια πάνδημη κοινωνική εκδήλωση ενάντια στην ακρίβεια και τη φτώχεια αυτή τη φορά!  

Έτσι θα «υπερυψωθεί» και η γιορτή μας, λαμβάνοντας το νόημα που της πρέπει.

ΑΝΟΙΞΤΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΡΓΑΝΗ!

Σήμερα είμαστε αποδέκτες μιας σοβαρότατης ανθρωπιστικής κρίσης η οποία πλήττει φυσικά και τους μουσικούς!  Μιλάμε πάντα για τους «εργάτες» της μουσικής, τους  μουσικούς και τους αφανείς τραγουδιστές, τους καθηγητές στα ωδεία, τους δάσκαλους. Τους δοκιμαζόμενους νέους δημιουργούς.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, επιπλέον έχουν γίνει σοβαρότατα εσκεμμένα  λάθη σε σχέση με το περίφημο “Μητρώο των καλλιτεχνών”.

Αυτό το μητρώο ουσιαστικά θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι ένα εργαλείο δουλειάς. Κάτι που θα μας έδινε έναν ακριβή χάρτη για το τι συμβαίνει πραγματικά με το καλλιτεχνικό δυναμικό της χώρας. Αντίθετα όμως, χρησιμοποιήθηκε σαν «κόσκινο» για να πετάξουν έξω πολύ κόσμο! Λειτούργησε σαν «κόφτης» για να μην δοθεί η αποζημίωση ειδικού σκοπού σε πάρα πολλούς ανθρώπους οι οποίοι τελικά το δικαιούνται!

Όπως είναι γνωστό, το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ καταγράφει αυτόματα όποια σύμβαση εργασίας πραγματοποιείται, είτε είναι εξαρτημένη, είτε ορισμένου ή αορίστου χρόνου, είτε επί έργου. Ήταν λοιπόν πάρα πολύ απλό, όταν ήρθε αυτή η δύσκολη στιγμή της πανδημίας όπου ουσιαστικά απαγορεύτηκε – καταργήθηκε η δουλειά μας, να μπουν στο σύστημα και να δουν πόσοι είναι πραγματικά οι μουσικοί ή αν θέλετε και γενικότερα οι καλλιτέχνες. Κι αυτό ήταν ένα πάγιο αίτημά μας προκειμένου να έχουμε μια σαφή και πραγματική καταγραφή ως προς την εικόνα του μουσικού – καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας.

Με βάση, λοιπόν, αυτό που λέει το σύστημα το οποίο περιλαμβάνει όλους τους κωδικούς ενσήμων, να πούμε ξεκάθαρα ότι τώρα ξεκινάμε να στήσουμε το Μητρώο. Αυτοί ξεκίνησαν ανάποδα και μάλιστα ερήμην των εργασιακών σωματείων και ομοσπονδιών! Έστησαν πρώτα ένα μόρφωμα το οποίο ονομάτισαν Μητρώο, ακριβώς για να μην αποκαλυφθεί ο πραγματικός αριθμός των εργαζομένων στο ΘΕΑΜΑ – ΑΚΡΟΑΜΑ  από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.

Αυτό το θέμα όμως δεν έχει λήξει για εμάς! Έχουμε μια στατιστική η οποία μιλάει για 150.000 εργάτες των Τεχνών στη χώρα. Ξέρετε πόσοι αποζημιώθηκαν από αυτούς; Οι 17.000!

Επιπλέον, πολλοί μουσικοί δεν πρόλαβαν να  γραφτούν στο «Μητρώο»   επειδή η εγγραφή είχε μια καταληκτική ημερομηνία, αν κι εμείς σαν Σωματείο είχαμε κάνει ένα κάλεσμα για να σπεύσουν οι μουσικοί να κάνουν την εγγραφή τους. Σου λένε, λοιπόν, τώρα πως εφόσον δεν γράφτηκες στο Μητρώο, δεν έχεις και την ιδιότητα του καλλιτέχνη! 

Και μια λεπτομέρεια: Το σύστημα για να δώσει την πραγματική εικόνα του τι έχει συμβεί, πρέπει να «ανοίξει» με τα στοιχεία πριν την πανδημία, προχωρώντας  στο διάστημα κατά το οποίο θεσπίστηκαν όλα τα απαγορευτικά για τη δουλειά μας μέτρα. Στη συνέχεια να υπάρξει αντιπαραβολή με τα στοιχεία που προέκυψαν μετά τα μέτρα της Covid εποχής. Έτσι θα φανεί ανάγλυφα ποια ακριβώς είναι η κατάσταση με τους εργαζόμενους στο Θέαμα-Ακρόαμα. 

Γνωρίζουμε πως αν «ανοίξει» το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ θα αποκαλυφθεί η πραγματική εικόνα της ζημίας που έχει υποστεί ο κόσμος της Τέχνης στη χώρα μας! 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση από τον πρώτο καιρό της πανδημίας ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕ εκτάκτως όλες τις χώρες της, ανάλογα με τον πληθυσμό και την έκτασή τους με κονδύλια για: α) την υγεία, β) την εργασία- απασχόληση, γ) τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, δ) τον πολιτισμό και την παιδεία. Στην Ελλάδα καμία τέτοιου είδους ωφέλεια δεν διαχύθηκε στον κόσμο της εργασίας.  Σκεφτείτε πως τα χρήματα αυτά δόθηκαν στη χώρα μας ΕΚΤΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ. Με απλά λόγια «δανεικά κι αγύριστα». 

Ο ΣΜΒΕ κλείνει εκατό χρόνια ζωής. Σκοπός μας είναι να αναδειχθεί σε έναν σοβαρό θεσμικό και αξιόπιστο συνομιλητή. Η νέα διοίκηση μέσα από αντιξοότητες και δυσκολίες έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα που ήδη προκύπτουν από τον βαρύ χειμώνα που έρχεται. Στηριζόμαστε στη ζωντανή μας σχέση με τους συμπολίτες μας έτσι ώστε να τους έχουμε στο πλευρό μας. Για τα ζητήματα του κλάδου και πάντα στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του εργασιακού μας σωματείου αποφασίσαμε να λειτουργήσουμε και ως άτυπος μηχανισμός ελέγχου των εργασιακών μας δικαιωμάτων. 

Πρόθεσή μας είναι να είμαστε παρόντες και δίπλα στα σωματεία των εργαζομένων που ειδικά αυτόν τον καιρό κυνηγιούνται συστηματικά από την εργοδοσία, όπως αυτό της ΜΑΛΑΜΑΤΙΝΑ. Να είμαστε δίπλα στους αγωνιζόμενους φοιτητές. Στους εργαζόμενους της ΒΙΟΜΕ. Στους δοκιμαζόμενους δάσκαλους και καθηγητές. Στις οικογένειες που χάνουν τα σπίτια τους σε ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς λόγω φτώχειας. Όπου υπάρχει σπίθα αγωνιστικότητας και διεκδίκησης. Πάντα ως ακηδεμόνευτο εργασιακό σωματείο.

Διεκδικούμε επιτέλους μια οραματική πολιτική για τον Πολιτισμό, την Τέχνη και τους ανθρώπους τους. Οι λιγοστοί φορείς της Θεσσαλονίκης οφείλουν να «σκύψουν» πάνω από τα ζητήματα και να συνομιλήσουν αρχικά μαζί μας. Το σίγουρο είναι πως στη συνέχεια θα πρέπει να προχωρήσουν και σε εκείνες τις δράσεις οι οποίες πραγματικά θα τονώσουν την εργασία αλλά και την ποιότητα του παραγόμενου ντόπιου πολιτιστικού προϊόντος. 

Καλούμε για μια ακόμη φορά τον Δήμο της Θεσσαλονίκης να ενεργοποιήσει το μνημόνιο της συνεργασίας μαζί μας βελτιώνοντάς το, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη στοιχειώδη στιβαρή χρηματοδότησή του. Να δώσει «χώρο» στα Δημήτρια.

Τη ΔΕΘ ν’ αλλάξει δραστικά την ποσόστωση των πολιτιστικών της δράσεων υπέρ του καλλιτεχνικού δυναμικού της «Βορείου Ελλάδος».      

Το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης να «κοσμήσει» τους διαδρόμους του και με αφίσες παραγωγών των Βορειοελλαδιτών καλλιτεχνών στήνοντας τις παραγωγές αυτές. 

Τέλος, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και ειδικά το Κέντρο Πολιτισμού να εγκαταλείψουν επιτέλους τα ευχολόγια καθώς και την ελιτίστικη αντίληψή τους στις δράσεις και τις επιλογές τους. 

Όλοι από κοινού συντονισμένα να συνδράμουμε σε έναν αναδασμό της ωφέλειας των δράσεων του Πολιτισμού υπέρ του μέλλοντος κυρίως των παιδιών μας.

Από κοινού μαζί μας (αν το επιθυμούν σοβαρά) αλλά και με τους υπόλοιπους φορείς να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για  μια νέα άνθιση του πολιτισμού στη μητροπολιτική μας Θεσσαλονίκη.

 Άνθιση η οποία αφορά τις νέες γενιές καλλιτεχνών. Αυτών που παίρνουν πλέον τη σκυτάλη έχοντας μπροστά τους ν’ αντιμετωπίσουν μια πραγματικά δυστοπική εποχή. 

Ο Πολιτισμός, η Τέχνη, η Δημιουργικότητα σπαράζουν και δονούνται στα σπλάχνα αυτής της πόλης ως υπόγεια διαδρομή. Ας τους φέρουμε επιτέλους στο φως.

ΝΑ «ΑΝΟΙΞΟΥΝ» ΟΛΟΙ ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΤΟΥΣ.