Συλλογικές συμβάσεις στην «πρώτη γραμμή» – Τι σηματοδοτεί η κοινωνική συμφωνία για την κυβέρνηση

Ένα νέο κεφάλαιο στην αγορά εργασίας με ισχυρό αποτύπωμα για το Μέγαρο Μαξίμου ανοίγει η υπογραφή της κοινωνικής συμφωνίας για την ενίσχυση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους. Σε μία περίοδο όπου η οικονομία δείχνει να αντέχει αλλά οι πολίτες δοκιμάζονται από την ακρίβεια η κυβέρνηση προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με τον κόσμο της μισθωτής εργασίας.

Κίνηση με ουσία, αλλά και συμβολική. Η κυβέρνηση θέλει να δείξει ότι η εποχή των μνημονίων έχει περάσει ανεπιστρεπτί κι αυτό έγινε χάρη στις δικές της ενέργειες. Είναι, μάλιστα, μία από τις ελάχιστες στιγμές που οι κοινωνικοί εταίροι –εργοδότες και εργαζόμενοι- κάθισαν στο ίδιο τραπέζι. Μια κυβερνητική νίκη, χωρίς αμφιβολία, που μετρά κυρίως στο χώρο του κεντρώου ακροατηρίου, αλλά και σε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που, μέχι σήμερα, παρά τις όποιες προσπάθειες, έβλεπε τον μισθό να εξαφανίζεται μετά το πρώτο 15νθήμερο του μήνα. Πλέον, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις μπορούν να διαπραγματευθούν μισθούς και θεσμικά δικαιώματα των εργαζόμενων.

Η κοινωνική συμφωνία όπως αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βήματα επαναφοράς των συλλογικών ρυθμίσεων στο επίκεντρο των εργασιακών σχέσεων, έπειτα από πάνω από μια δεκαετία περιορισμών που είχαν επιβληθεί με τα μνημόνια.

Σε αυτό το κλίμα λοιπόν συνεδριάζει στις 11:00 το υπουργικό συμβούλιο στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με τα εργασιακά –και ειδικά τη νέα κοινωνική συμφωνία– να βρίσκονται μαζί με τον προϋπολογισμό για το 2026 ψηλά στην ατζέντα.

Τι προβλέπει η νέα κοινωνική συμφωνία

Η συμφωνία που παρουσίασε η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως χαρακτηρίστηκε από την ίδια και το οικονομικό επιτελείο ως «ιστορική», καθώς επιχειρεί ουσιαστικά την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων σε κεντρικό ρόλο, βάζοντας τέλος σε μνημονιακούς περιορισμούς που ίσχυαν από το 2012.

Με τη συμφωνία όπως τονίζουν από το υπουργείο Εργασίας ανοίγει ο δρόμος για περισσότερες συλλογικές συμβάσεις καθώς μειώνεται το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης από 50% σε 40%, ενώ δημιουργείται νέα δυνατότητα για την επέκτασή τους, καθώς το ποσοτικό κριτήριο του 40% δεν θα εξετάζεται καθόλου όταν τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας συνυπογράφουν Εθνικοί Κοινωνικοί Εταίροι. Επιπλέον επιτυγχάνεται η πλήρης προστασία των εργαζομένων μετά τη λήξη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Όλοι οι όροι μιας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας εξακολουθούν να ισχύουν και μετά τη λήξη της.

Να σημειωθεί ότι αρχικά, δίνεται μία παράταση τριών μηνών στην ισχύ της. Μετά την παρέλευση αυτού του χρόνου εξακολουθούν να ισχύουν όλοι οι όροι μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας.

Καταργείται, επίσης, η μνημονιακή ρύθμιση για τη μερική μετενέργεια που ισχύει από το 2012 και επαναφέρεται το προμνημονιακό καθεστώς της πλήρους μετενέργειας.

Τέλος, σε περίπτωση διαφωνίας των δύο μερών, επιταχύνεται η επίλυση των διαφορών μέσω του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας. Σύμφωνα με το υπουργείο εργασίας, σύντομα, θα καλύπτονται από Συλλογικές Συμβάσεις πολλοί περισσότεροι εργαζόμενοι, με πολλά και πολύ σημαντικά οφέλη για εκείνους, αλλά και για τις επιχειρήσεις. Για τους εργαζόμενους, σημαίνει δυνατότητα για αύξηση μισθών και παροχών, σταθερό, ασφαλές και προβλέψιμο εργασιακό περιβάλλον, λιγότερο άγχος, αφού μειώνεται η ανησυχία για αλλαγές στους εργασιακούς όρους. Είναι μια βαθιά ανάσα ασφάλειας και αξιοπρέπειας. Για τις επιχειρήσεις, σημαίνει σταθερότητα, δυνατότητα επένδυσης στους εργαζόμενους, περιβάλλον με ξεκάθαρους κανόνες δίχως συνεχείς ή ανοιχτές διαπραγματεύσεις, περιβάλλον που διευκολύνει και ενισχύει την ανάπτυξη και την καταπολέμηση αθέμιτου ανταγωνισμού.

Ο οδικός χάρτης εφαρμογής θα παρουσιαστεί έως το τέλος Δεκεμβρίου, ενώ η νομοθέτηση του νέου πλαισίου έχει τοποθετηθεί χρονικά στις αρχές του 2026.

Τι κερδίζει η κυβέρνηση

Η άρση των μνημονιακών περιορισμών στις συλλογικές συμβάσεις επιτρέπει στην κυβέρνηση να μιλήσει για «επιστροφή στην κανονικότητα» στην αγορά εργασίας, σε συνέχεια της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας και των θετικών ευρωπαϊκών προβλέψεων για την ελληνική οικονομία, τονίζουν κυβερνητικά στελέχη.

Και καθώς ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ παραδοσιακά επενδύουν στην ατζέντα των εργασιακών, η κυβέρνηση τους «κόβει δρόμο» παρουσιάζοντας μια συμφωνία που φέρει τη σφραγίδα της ως κεντροδεξιάς διακυβέρνησης. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός μάλιστα υπογράμμισε ότι «συμβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και το κάνει κεντροδεξιά κυβέρνηση».

«Είναι πράγματι εντυπωσιακό ότι για πρώτη φορά είδαμε υπουργό μίας κεντροδεξιάς παράταξης να κάθεται ανάμεσα στον πρόεδρο της ΓΣΕΕ και τον πρόεδρο του ΣΕΒ, συνεπικουρούμενη και από τους άλλους κοινωνικούς εταίρους, να συνεργάζονται, να συμφωνούν εργαζόμενοι και εργοδότες και να καταλήγουν σε μία συμφωνία η οποία υπερβαίνει και τους τελευταίους μνημονιακούς περιορισμούς, επαναφέροντας την πλήρη μετενέργεια. Κυρίως, όμως, υπηρετώντας από κοινού την κοινωνική συνοχή», σχολίασε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Τι θα συζητηθεί στο υπουργικό

Σε αυτό το περιβάλλον η κυβέρνηση τοποθετεί στην κορυφή του σημερινού υπουργικού συμβουλίου, την κοινωνική συμφωνία, μαζί με τον προϋπολογισμό 2026 και το τετραετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2026–2029, δίνοντας ξεκάθαρη πολιτική ιεράρχηση: πρώτα εργασιακά και εισοδήματα, παράλληλα με τη δημοσιονομική στρατηγική της επόμενης τετραετίας.

Εκτός προϋπολογισμού και κοινωνικής συμφωνίας θα συζητηθούν ακόμη το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης για την προγραμματική περίοδο 2026-2030, η νομοθετική πρωτοβουλία για την παροχή ενιαίων υπηρεσιών γύρω από το ακίνητο, το νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του κληρονομικού δικαίου, η ενσωμάτωση της Οδηγίας 2023/2661 για τα ευφυή συστήματα μεταφορών, και το ερανιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού.