Η νέα πραγματικότητα στο πολιτικό τοπίο – Τα παραδοσιακά brands, ο αντισυστημισμός και η άρνηση

Σε έναν βάλτο μιας γενικευμένης άρνησης βρίσκονται αντιμέτωπα τα πολιτικά κόμματα 18 μήνες (ή και λιγότερο) μέχρι τις εκλογές.

Οι ιδεολογίες εκφράζουν πλέον όλο και μικρότερο εκλογικό κοινό, η οργή τροφοδοτεί την αντισυστημική ψήφο, ενώ στις δημοσκοπήσεις ξεχωρίζει το διαφορετικό σκεπτικό ανάλογα με την ηλικία ή το μέρος που ζει ο ερωτώμενος.

Οι αναποφάσιστοι και ο κανένας

Στην δημοσκόπηση της Palmos Analysis για το TheOpinion, για πρώτη φορά βλέπουμε την «γκρίζα ζώνη» να έχει το υψηλότερο ποσοστό στην πρόθεση ψήφου. Σε ένα τόσο κατακερματισμένο τοπίο, οι αναποφάσιστοι δεν πείθονται από κανέναν σήμερα ή κρατούν μια στάση αναμονής ζητώντας περισσότερα από όλους. Η πορεία του ποσοστού τους μοιάζει με αυτή του «Κανένα» στην καταλληλότητα για Πρωθυπουργία που εδώ και μήνες είναι η πρώτη επιλογή για την πλειοψηφία των ερωτώμενων στις δημοσκοπήσεις.

Οι αναποφάσιστοι και κυρίως η ανοδική πορεία του ποσοστού τους, προκαλούν πονοκέφαλο σε κάθε κομματικό επιτελείο. Στην κυβέρνηση γιατί δεν μοιάζει εφικτός ο στόχος της αυτοδυναμίας, στο ΠΑΣΟΚ γιατί δεν μπορεί να αντλήσει κοινά ώστε να μειώσει την ψαλίδα και στα υπόλοιπα κόμματα που βλέπουν ασανσέρ τα ποσοστά τους.

Παράλληλα αυτή η μεγάλη δεξαμενή των αναποφάσιστων «ανοίγει την όρεξη» σε άλλα πολιτικά πρόσωπα όπως του κ. Τσίπρα και Σαμαρά να επιχειρήσουν να εκφράσουν το πολιτικό κενό. Αλλά και πάλι, οι δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν ότι οι πολίτες στρώνουν κόκκινο χαλί. Και αν αυτοί είναι «φθαρμένοι», ούτε στο ενδεχόμενο καθόδου στην πολιτική της Μαρίας Καρυστιανού συγκινεί το συγκεκριμένο κομμάτι των αναποφάσιστων.

Η σταθερά Μητσοτάκη

Σε αυτό το μεταβαλλόμενο τοπίο η Νέα Δημοκρατία έχει ίσως το πιο σημαντικό όπλο στη φαρέτρα της. Το πρόσωπο του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι βέβαιο ότι ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων που θα πάνε στην κάλπη θα βάλουν ως προτεραιότητα την σταθερότητα της χώρας. Και αυτό συνήθως εκφράζεται με ψήφο στο κυβερνών κόμμα και στο πρόσωπο του Πρωθυπουργού. Το 35% του δημοσκοπικού σώματος δηλώνει ότι πρέπει να διεκδικήσει μια τρίτη θητεία ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ποσοστό το οποίο εκτινάσσεται στο 46% για τις ηλικίες 65+ ενώ φτάνει στο 39% στην ηλικιακή ομάδα 55-64. Εντυπωσιακό είναι και το 24% των ψηφοφόρων ΠΑΣΟΚ που λένε ότι πρέπει να διεκδικήσει και τρίτη θητεία σε αντίθεση με τα σχεδόν μονοψήφια ποσοστά των ψηφοφόρων των υπολοίπων κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Οι διαφορετικές αφετηρίες

Αυτή τη χρονική περίοδο παρατηρείται ένα μίγμα ψηφοφόρων, που αποφασίζουν με διαφορετικά κριτήρια, άλλες καταβολές και αφετηρίες.

Είναι εμφανής η πίεση των παραδοσιακών brands (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) να ανταπεξέλθουν απέναντι σε μια ευρεία διαδεδομένη – και μετά Τραμπ – αντισυστημικότητα. Τα δύο κόμματα έχουν μεγαλύτερα ποσοστά και αποδοχή στα μεγαλύτερα κοινά που έζησαν την ίδρυσή τους στην μεταπολίτευση και έχουν ένα συναισθηματικό δέσιμο.

Οι ιδεολογίες όμως για την πλειοψηφία των νεότερων γενιών δεν παίζουν κανέναν ρόλο. Ενώ η καθημερινότητα και η σταθερότητα είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις ενεργές τάξεις του πληθυσμού (35-54). Ένα επιπλέον και πολύ βασικό κριτήριο ψήφου ή απόρριψης είναι η αγοραστική δύναμη, καθώς είναι η ομάδα εκείνη που συγκεντρώνει τα περισσότερα βάρη: στεγαστικά, ανατροφή και μόρφωση παιδιών κτλ αλλά και την μεγαλύτερη ανασφάλεια για το μέλλον. Στην δημοσκόπηση της Palmos για το TheOpinion η ηλικιακή ομάδα 45-54, είναι η μεγαλύτερη στη δεξαμενή της γκρίζας ζώνης με 31%. Παράλληλα οι νεοι είναι πιο επικριτικοί απέναντι στα μέτρα που ανακοινώνουν οι πολιτικοί αρχηγοί αλλά και οι πιο απαισιόδοξοι για το μέλλον, σε αντίθεση με την ηλικιακή ομάδα 65+.

Αλλά και ο τόπος που ζει κάποιος επηρεάζει την ψήφο του. Στην Αττική το ποσοστό της ΝΔ και η αισιοδοξία για το μέλλον είναι μεγαλύτερα σε σχέση με την περιφέρεια.

Τι μας δείχνουν τα ποσοστά των κομμάτων

Η ΝΔ δεν κατάφερε να «τσιμπήσει» ένα πιο μεγάλο ποσοστό από τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες στην ΔΕΘ (22,6%/29,3%). Ήδη η επικαιρότητα με την επαναφορά του θέματος του ΟΠΕΚΕΠΕ, είτε με την εξεταστική στη Βουλή είτε με τις κατασχέσεις πολυτελών οχημάτων, λειτουργεί αρνητικά. Στο κυβερνητικό επιτελείο εκτιμούν ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα όταν οι πολίτες δουν στην τσέπη τους τα οφέλη των φοροελαφρύνσεων.

Το ΠΑΣΟΚ (10,5%/13,6%) αντιλαμβάνεται ότι το μήνυμα του δεν εκπέμπεται. Είτε οι πόρτες και τα παράθυρα ευκαιρίας στον Νίκο Ανδρουλάκη έκλεισαν οριστικά είτε υπάρχει ζήτημα επικοινωνίας και μιντιακού αποκλεισμού. Η νίκη με μία ψήφο όταν χάνεις με νταμπλ σκορ δεν είναι ρεαλιστικός στόχος.

Η Πλεύση Ελευθερίας (7,7%/9,9%) παρά το γεγονός ότι έχει χάσει δυναμική, παραμένει σε σχεδόν διψήφια ποσοστά. Οφείλεται στην δυναμική της Ζωής Κωνσταντοπούλου, στην σύνδεσή της με την τραγωδία των Τεμπών και στην επιθετική της τακτική στην Βουλή που βρίσκεται ευήκωα ώτα στο αγανακτισμένο κοινό.

Η Ελληνική Λύση (9,2%/11,9%) μοιάζει το πιο «μπετοναρισμένο» κόμμα με μεγάλη δύναμη στην περιφέρεια από ότι στα μεγάλα αστικά κέντρα. Φαίνεται ότι εκφράζει την συντηρητική πατριωτική δεξιά και τις καθαρές τις θέσεις στο τρίπτυχο «πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια».

Ο ΣΥΡΙΖΑ (4,4%/5,8%) κινείται σε μια άνω τελεία λόγω Τσίπρα. Άλλοι να υποστηρίζουν ότι υπάρχει στασιμότητα λόγω αναμονής του πρώην πρωθυπουργού και άλλοι ότι το ποσοστό είναι ακόμη τόσο υψηλό επειδή θεωρείται βέβαιο ότι ο Τσίπρας επανέρχεται και θα τον αφομοιώσει.

Το ΚΚΕ (6,6%/8,8%) έχει το δικό του κοινό που συστηματικά αυξάνεται, ενώ το ΜΕΡΑ25 (2,6%/3,4%) εκφράζει τον αριστερό ψηφοφόρο που θέλει την χώρα εκτός ευρωζώνης.

Η Φωνή Λογικής «αντέχει» σε ποσοστά εντός Βουλής (3,2%/4,2%) ενώ αντίθετα το Κίνημα Δημοκρατίας (1,5%/2%) ολισθαίνει διαρκώς καθώς χάνει μέλη από τις οργανώσεις του μετά τον αρχικό ενθουσιασμό. Στη Νέα Αριστερά (1,5%/2%) γνωρίζουν ότι το μέλλον είναι μια εκλογική συνεργασία και το ερωτηματικό είναι ποιοι θα πάνε με ποιους. Γιατί όλοι με όλους, αποκλείεται.

Για το πιθανό κόμμα Καρυστιανού, εφόσον εμφανιστεί (και ανάλογα με το πως και το πότε), μάλλον θα κάνει μεγαλύτερη ζημιά στα αντισυστημικά κόμματα και στα κόμματα στην αριστερή “μπάντα” του άξονα, ενώ είναι ίσως το μόνο από τα νέα κόμματα που συζητιούνται που μπορεί να φέρει πίσω κόσμο από την αποχή.