Τέλος αλκοόλ και τσιγάρα σε ανήλικους – Πως θα λειτουργήσουν τα ψηφιακά εργαλεία

Παρέες εφήβων που καταναλώνουν αλκοόλ σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος ή ατμίζουν ηλεκτρονικά και συμβατικά τσιγάρα στον δρόμο, στα προαύλια των σχολείων, σε καφέ και πάρκα αποτελούν πλέον μια γνώριμη καθημερινή εικόνα.

Η κυβέρνηση φιλοδοξεί να βάλει τέλος σε αυτή την ανεξέλεγκτη κατάσταση με την ενεργοποίηση των νέων ψηφιακών εφαρμογών που στοχεύουν στην αποτροπή πρόσβασης των ανηλίκων σε αλκοόλ, προϊόντα καπνού και άτμισης.

Στο μεταξύ, η πανευρωπαϊκή έρευνα ESPAD 2024, η οποία φέτος συμπληρώνει 30 χρόνια διεξαγωγής, καταγράφει μεγάλη άνοδο στη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου από εφήβους.  Στην Ελλάδα, τα στοιχεία είναι ανησυχητικά η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου εκτοξεύτηκε από 35% το 2019 σε 52% το 2024. Ιδιαίτερα προβληματική είναι η αύξηση της πρώιμης έναρξης χρήσης κάτω των 13 ετών κυρίως μεταξύ των κοριτσιών.

Πώς θα λειτουργούν τα τρία ψηφιακά εργαλεία

Ψηφιακό Μητρώο Ελέγχου Προϊόντων – alto.gov.gr

Όλες οι επιχειρήσεις που πωλούν προϊόντα καπνού, αλκοόλ ή προϊόντα άτμισης υποχρεούνται να εγγραφούν στο νέο μητρώο έως τις 31 Ιανουαρίου 2026. Με την εγγραφή τους λαμβάνουν έγγραφο με QR code, το οποίο θα χρησιμοποιείται από τις ελεγκτικές αρχές για τον έλεγχο νομιμότητας. Η μη εγγραφή στο Μητρώο συνεπάγεται απαγόρευση πώλησης των συγκεκριμένων προϊόντων, ενώ σε περίπτωση παράβασης προβλέπεται άμεση ανάκληση της άδειας πώλησης ή του σχετικού ΚΑΔ. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, ο νέος αυτός μηχανισμός αποτελεί κρίσιμο βήμα για τη θωράκιση της αγοράς και την αποτροπή πώλησης επιβλαβών προϊόντων σε ανήλικους.

Αναγγελία Ιδιωτικής Εκδήλωσης – events.gov.gr

Η νέα πλατφόρμα λειτουργεί ως ψηφιακό μητρώο για εκδηλώσεις όπου συμμετέχουν ανήλικοι. Ιδιοκτήτες νυχτερινών κέντρων δηλώνουν μέσω της πλατφόρμας τις εκδηλώσεις για τις οποίες επιτρέπεται η παρουσία ανηλίκων, ενώ οι διοργανωτές – όπως σχολές χορού ή φροντιστήρια – αποδέχονται την εκδήλωση ηλεκτρονικά. Αυτόματα δημιουργείται ιδιωτικό συμφωνητικό με QR code, το οποίο αποθηκεύεται στις «Θυρίδες Πολίτη» των εμπλεκόμενων πλευρών. Το έγγραφο θα επιδεικνύεται σε ενδεχόμενο έλεγχο, ενισχύοντας τη διαφάνεια και τον έλεγχο της λειτουργίας τέτοιων εκδηλώσεων.

Μηχανισμός Επαλήθευσης Ηλικίας – Gov.gr Wallet & Kids Wallet

Με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα «age verification», το κράτος εισάγει έναν σύγχρονο μηχανισμό πιστοποίησης ηλικίας, τόσο σε φυσικά σημεία πώλησης όσο και σε ηλεκτρονικά καταστήματα.

Σε φυσικά καταστήματα

Ο πωλητής επιλέγει στην εφαρμογή την απαιτούμενη ηλικιακή κατηγορία (π.χ. άνω των 15) και εμφανίζεται QR code. Ο αγοραστής το σκανάρει από το Gov.gr Wallet ή το Kids Wallet και δίνει άδεια κοινοποίησης της πληροφορίας ηλικίας. Το σύστημα εμφανίζει πράσινη ή κόκκινη ένδειξη, επιτρέποντας ή αποτρέποντας την πώληση.

Σε ηλεκτρονικά καταστήματα

Ο χρήστης σκανάρει το QR code που εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του καταστήματος, το οποίο λαμβάνει μόνο την απαραίτητη πληροφορία ηλικιακής επιβεβαίωσης χωρίς περαιτέρω προσωπικά δεδομένα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, στη Θεσσαλονίκη, τον τελευταίο χρόνο οι έλεγχοι της ΕΛ.ΑΣ σε καταστήματα και επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος για παράνομη χορήγηση αλκοόλ σε ανηλίκους είναι εκατοντάδες. Σύμφωνα με τα στοιχειά της αστυνομίας που έχει στη διάθεση του το TheOpinion, το 2024 η ΕΛ.ΑΣ στη Θεσσαλονίκη προχώρησε σε τέσσερις συλλήψεις παράνομη χορήγηση αλκοόλ σε ανηλίκους. Ο αριθμός αυτός πενταπλασιάστηκε το 2025, όπου το δεκάμηνο Ιανουάριος – Οκτώβριος καταγράφηκαν 20 συλλήψεις.

«Καμπανάκι» από τους ειδικούς

Η παιδίατρος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, Όλγα Τζέτζη, εξηγεί στο TheOpinion ότι, το μεγαλύτερο μέρος του αλκοόλ περνά στην κυκλοφορία του αίματος μέσω του λεπτού εντέρου. Με τη ροή του αίματος, το αλκοόλ μεταφέρεται σε όλα τα όργανα του σώματος, επηρεάζοντας τη λειτουργία τους.

«Το αλκοόλ είναι μια χημική ουσία — ένα φάρμακο που βρίσκεται στο κρασί, τη μπίρα, τα λικέρ και άλλα ποτά. Η κατανάλωσή του, ανάλογα με την ποσότητα, μπορεί να αλλάξει τη φυσική και συναισθηματική μας κατάσταση. Έχει βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία, ενώ η συνεχής χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και να προκαλέσει μακροπρόθεσμες σωματικές και ψυχικές συνέπειες», τονίζει η κ. Τζέτζη.

Σύμφωνα με την κ. Τζέτζη, οι λόγοι που οδηγούν τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τους εφήβους στην κατανάλωση αλκοόλ είναι πολλοί όπως η περιέργεια, μίμηση συνομηλίκων ή οικογένειας, ο εθισμός, η αίσθηση ότι «μας αρέσει η γεύση», κοινωνικές περιστάσεις (γιορτές, πάρτι, συναθροίσεις), ευκολότερη κοινωνικοποίηση και επιρροή από τη διαφήμιση και τα social media