Εγνατία Οδός: Νέα εποχή για τον μεγαλύτερο ελληνικό αυτοκινητόδρομο
Η οικονομική κρίση και η ένταξη της χώρας στον μηχανισμό δημοσιονομικής προσαρμογής μετέτρεψαν τον αυτοκινητόδρομο, ένα από τα σημαντικότερα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου, σε κρίσιμο εργαλείο για την ενίσχυση των κρατικών εσόδων.
Όταν τον Μάιο του 2009 παραδόθηκε στο σύνολό της η Εγνατία Οδός, ελάχιστοι μπορούσαν να προβλέψουν τις εξελίξεις που θα ακολουθούσαν λίγους μήνες αργότερα.
Από το ΤΑΙΠΕΔ στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis: Κλείνει ένας κύκλος 15 ετών
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», μετά από σχεδόν δεκαπέντε χρόνια από την υπαγωγή της Εγνατίας Οδού στο ΤΑΙΠΕΔ το 2011, η διαδικασία αξιοποίησης φαίνεται να ολοκληρώνεται. Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, μέχρι το τέλος του 2025 η εκμετάλλευση και διαχείριση του αυτοκινητόδρομου που ενώνει την Ηγουμενίτσα με τους Κήπους του Έβρου θα περάσει επίσημα στην κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis, για περίοδο 35 ετών.
Η κοινοπραξία αναδείχθηκε προτιμητέος επενδυτής καταθέτοντας προσφορά 1,5 δισ. ευρώ, σημαντικά υψηλότερη από τον δεύτερο υποψήφιο. Όπως επισήμανε ο υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος, η παραχώρηση δεν αποτελεί μόνο μνημονιακή υποχρέωση, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του άξονα.
Υποδομές που χρειάζονται άμεση αναβάθμιση
Παρά τη στρατηγική σημασία της, η Εγνατία Οδός δεν καλύπτει σήμερα πλήρως τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφάλειας. Σύμφωνα με το υπουργείο, περίπου 60 σήραγγες χρειάζονται πιστοποίηση από την αρμόδια Αρχή, προκειμένου να πληρούνται οι απαιτήσεις των κοινοτικών οδηγιών. Στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας, οι σήραγγες θα καταταχθούν στην κατηγορία Ε, όπου ισχύουν αυστηροί περιορισμοί για τη διέλευση επικίνδυνων φορτίων, ενώ στη συνέχεια θα αναβαθμιστούν στην κατηγορία Α χωρίς περιορισμούς.
Παλαιότερες εκθέσεις μεταμνημονιακής εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν επισημάνει ότι στις σήραγγες της Εγνατίας διέρχονται φορτία υψηλού κινδύνου κατά παράβαση των προβλεπόμενων οδηγιών. Αντίστοιχη ανησυχία είχε εκφραστεί και για αρκετές γέφυρες, που χαρακτηρίστηκαν ως «πιθανά επικίνδυνες» στην τρίτη έκθεση εποπτείας του 2019.
Ελλιπής συντήρηση και προβλήματα ασφάλειας
Παρότι οι αρμόδιοι φορείς διαβεβαιώνουν ότι δεν τίθεται ζήτημα άμεσης επικινδυνότητας, η εικόνα του οδοστρώματος σε αρκετά σημεία δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου αυτοκινητοδρόμου. Λακκούβες, κακοτεχνίες, ανεπαρκής φωτισμός και σοβαρές φθορές στον κάθετο άξονα Προμαχώνα–Θεσσαλονίκης είναι συχνά φαινόμενα.
Την κατάσταση επιβεβαιώνουν και πρόσφατες παρεμβάσεις τοπικών φορέων. Τα Νομαρχιακά Τμήματα της ΑΔΕΔΥ σε Έβρο και Ξάνθη ζήτησαν να συζητηθεί στο Περιφερειακό Συμβούλιο το θέμα της συντήρησης του τμήματος Θεσσαλονίκης–Κήπων, επισημαίνοντας ότι οι φθορές του οδοστρώματος αυξάνουν τους κινδύνους για οδηγούς και οχήματα.
Την ίδια στιγμή, οι Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) παραμένουν ανύπαρκτοι σε μεγάλα τμήματα, παρά το γεγονός ότι οι οδηγοί καταβάλλουν διόδια για έναν δρόμο που θεωρείται υψηλής οδηγικής δυσκολίας.
Οι επενδύσεις που έρχονται: Αναβάθμιση 420 εκατ. ευρώ στα πρώτα πέντε χρόνια
Η παραχώρηση συνοδεύεται από σημαντικό πλάνο επενδύσεων. Μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια προβλέπεται να υλοποιηθούν έργα αξίας άνω των 420 εκατ. ευρώ, τα οποία θα αποκαταστήσουν τις υποδομές και θα αναβαθμίσουν τους κάθετους άξονες.
Ένα από τα βασικά έργα είναι η μετατροπή του άξονα Χαλάστρα–Εύζωνοι σε κλειστό αυτοκινητόδρομο, αίτημα δεκαετιών για την Κεντρική Μακεδονία. Σε όλη τη διάρκεια της 35ετούς σύμβασης θα πραγματοποιηθεί και βαριά συντήρηση ύψους 1,8 δισ. ευρώ: αντικατάσταση ασφαλτικών, αναβάθμιση γεφυρών και σηράγγων, νέα σήμανση, καθώς και αντικατάσταση στηθαίων ασφαλείας.
Επιπλέον, προβλέπεται η δημιουργία 16 Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών και 12 σύγχρονων χώρων στάθμευσης και αναψυχής, καλύπτοντας ένα διαχρονικό κενό στην οδική εξυπηρέτηση.