Δώδεκα χρόνια Παύλος – Δώδεκα χρόνια μνήμη, αντίσταση και μία φωνή που δεν σιγεί

Η μορφή του Killah P παραμένει παρούσα σε στίχους που συνεχίζουν να τραγουδιούνται, σε γκράφιτι στους τοίχους μιας πόλης και στα πρόσωπα μιας γενιάς που μεγάλωσε με τη φωνή του.

Δώδεκα χρόνια πέρασαν από το βράδυ της 18ης Σεπτεμβρίου 2013 όταν ο Παύλος Φύσσας, ο 34χρονος τότε νέος που υπέγραφε τη μουσική του ως Killah P ή Dogo Argentino έπεσε νεκρός στο Κερατσίνι και έγινε σύμβολο μίας ολόκληρης κοινωνίας που ήρθε αντιμέτωπη με την ωμή βία και τον σκοτεινό της καθρέφτη.

Ο Παύλος ήταν η φωνή που τραγούδησε για δικαιοσύνη, ισότητα και ελευθερία με αιχμηρό στίχο γεμάτο ευαισθησία για τις γειτονιές, την καθημερινότητα των νέων και για την ανάγκη να μη μένουμε αμέτοχοι.

Μια κοινωνία στο κατώφλι της κρίσης

Ο Παύλος Φύσσας πέφτει νεκρός από τον Χρυσαυγίτη Γιώργο Ρουπακιά τον Σεπτέμβριο του 2013, σε μια εποχή πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας. Η Χρυσή Αυγή, που είχε μπει στη Βουλή το 2012, προσπαθούσε να κεφαλαιοποιήσει την οργή της κοινωνίας μέσα από τη βία και τον φόβο. Τα «τάγματα εφόδου» και οι επιθέσεις σε μετανάστες και πολιτικούς αντιπάλους είχαν ήδη πολλαπλασιαστεί. Με τον θάνατο του Παύλου αποκαλύφθηκε σε όλο του το μέγεθος ο οργανωμένος χαρακτήρας αυτής της δράσης.

Όταν ο Παύλος έμεινε όρθιος μπροστά στο τάγμα εφόδου Κερατσινίου

Ήταν ένα συνηθισμένο βράδυ, το ημερολόγιο έγραφε Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου και ο Παύλος μαζί με την σύντροφό του και την παρέα τους, βρίσκονταν στην καφετέρια «Κοράλι» όπου παρακολουθούσαν τον αγώνα του Ολυμπιακού με την Παρί Σεν Ζερμέν.

Στο ίδιο μέρος υπήρχε μία άλλη παρέα, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Ιωάννης Άγγος, υπεύθυνος ασφάλειας της Τοπικής Οργάνωσης Νίκαιας της Χρυσής Αυγής που, σύμφωνα με την απολογία του στις ανακρίτριες, κάλεσε τον ιεραρχικά ανώτερό του, υπεύθυνο πολιτικής δράσης της ΤΟ, Καζαντζόγλου και τον πληροφόρησε για την παρουσία του Φύσσα και της παρέας του στην καφετέρια.

Λίγα λεπτά αργότερα ο Καζαντζόγλου τηλεφωνεί στον πυρηνάρχη της Νίκαιας της ΧΑ, Γιώργο Πατέλη, ο οποίος από τη δική του πλευρά γύρω στις 23:30 «εκπέμπει σήμα» σε κινητά τηλέφωνα μελών με το μήνυμα «Όλοι τώρα τοπική. Όσοι είσαστε κοντά. Δεν θα περιμένουμε μακρινούς. Τώρα».

Ο Πατέλης επικοινώνησε συνολικά εφτά φορές με τον βουλευτή της ΧΑ και περιφερειάρχη Πειραιά, Γιάννη Λαγό, ενώ ενημέρωσε πως μόνο αν λάβει την έγκριση του Λαγού θα συγκροτηθεί ομάδα Χρυσαυγιτών που «θα πάει να καθαρίσει το πανηγύρι στην Παναγίτσα». «Δε θα μείνει τίποτα όρθιο. Τίποτα! Ό,τι κινείται, σφάζεται», ήταν το μήνυμα. Όπως και έγινε.

Το ρολόι γράφει 23:57 όταν δέχεται κλήση η ΕΛΑΣ ότι 50 άτομα της Χρυσής Αυγής είχαν συγκεντρωθεί στη συμβολή των οδών Ιφιγένειας και της λεωφόρου Παναγή Τσαλδάρη στο Κερατσίνι και κατευθυνόταν σε κατάστημα-καφετέρια με την επωνυμία Κοράλι. Στη δεύτερη κλήση, ότι στο σημείο βρίσκονταν «γύρω στα 20 άτομα της Χρυσής Αυγής» που τους είπαν πως «είχαν μια διαμάχη με κάτι άτομα του γνωστού χώρου» και ότι οι αστυνομικοί προσπαθούσαν «να κατευνάσουν τα πνεύματα» και έπειτα ότι διέκρινε ότι «υπάρχουν και κάτι σιδερομπουνιές και κάτι ρόπαλα». Σε επόμενο σήμα είπε ότι έβλεπαν άτομα της ΧΑ να «κυνηγάνε έτερα άτομα επί της Τσαλδάρη για να τους πιάσουν».

Όταν έφτασαν στο σημείο οι αστυνομικοί, ο Παύλος ήταν αιμόφυρτος στο πάτωμα με τραύματα από μαχαίρι στο στήθος και όσο είχε ακόμη τις αισθήσεις του υπέδειξε τον Γιώργο Ρουπακιά ως το δράστη της επίθεσης, τον οποίο και συνέλαβαν. Το μαχαίρι το είχε πετάξει κοντά στο αυτοκίνητό του.

«Ώρα μηδέν» για τη Χρυσή Αυγή

Το δικαστήριο που ακολούθησε, η πολύκροτη δίκη της Χρυσής Αυγής, ήταν μια από τις μεγαλύτερες και πιο κρίσιμες υποθέσεις στην ελληνική σύγχρονη ιστορία: η ηγεσία και τα μέλη της ΧΑ κρίθηκαν ένοχοι για διεύθυνση ή ένταξη σε εγκληματική οργάνωση.

Ο Γιώργος Ρουπακιάς καταδικάστηκε πρωτοδίκως για τη δολοφονία του Παύλου ενώ πλέον, η υπόθεση βρίσκεται σε δεύτερο βαθμό καθώς συνεχίζεται η δίκη στο εφετείο για τους κατηγορουμένους – με απολογίες και διαδικασίες που εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν εντός του έτους 2026.

Η δίκη που ακολούθησε, μια από τις μεγαλύτερες στην ιστορία του ελληνικού κράτους, κατέληξε το 2020 στην καταδίκη της οργάνωσης ως εγκληματικής. Ο Γιώργος Ρουπακιάς καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ενώ μέλη της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής, ανάμεσά τους και ο Νίκος Μιχαλολιάκος, καταδικάστηκαν για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.

Η δολοφονία του Φύσσα συνδέθηκε άμεσα με τη δράση των ταγμάτων εφόδου της Χρυσής Αυγής. Το 2015 ξεκίνησε μια μεγάλη δίκη, η οποία διήρκεσε πάνω από πέντε χρόνια. Στις 7 Οκτωβρίου 2020, μετά από πεντέμισι χρόνια στις δικαστικές αίθουσες και εφτά χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών έκρινε τη Χρυσή Αυγή εγκληματική οργάνωση.

Η απόφαση του 2020 αποτελεί τομή καθώς για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία ένα κοινοβουλευτικό κόμμα κρίθηκε εγκληματική οργάνωση.

Κάποιοι από τους καταδικασμένους εκτίουν ποινές φυλάκισης, ενώ άλλοι έχουν αποφυλακιστεί ή βρίσκονται σε διαδικασίες για υπό όρους άδειες.

Το 2025 ιδιαίτερη συζήτηση προκάλεσε η αποφυλάκιση του Νίκου Μιχαλολιάκου, γεγονός που τροφοδότησε δημόσιο διάλογο για το πώς η δικαιοσύνη αντιμετωπίζει παρόμοιες περιπτώσεις.

Παράλληλα, διεθνείς οργανισμοί, όπως η Διεθνής Αμνηστία, χαρακτήρισαν την απόφαση του 2020 ως ιστορική με ευρύτερες επιπτώσεις στην Ευρώπη.

12 χρόνια Παύλος

Κάθε Σεπτέμβριο, εκδηλώσεις μνήμης φέρνουν ξανά το όνομα του Παύλου στο προσκήνιο. Ο «Αντιφασιστικός Σεπτέμβρης» περιλαμβάνει συναυλίες, πορείες, εκθέσεις και συζητήσεις. Φέτος, δεκάδες μουσικοί από διαφορετικά είδη έδωσαν κοινή συνέντευξη Τύπου, τονίζοντας ότι η μουσική οφείλει να στέκεται απέναντι στη βία. Από τη συναυλία της Δραπετσώνας και την πορεία του Κερατσινίου ως τις συγκεντρώσεις στη Θεσσαλονίκη, η «φλόγα» του Παύλου συνεχίζει να «καίει» μέσα από τον πολιτισμό.

Σήμερα η μαύρη επέτειος από τη δολοφονία Φύσσα – Πορεία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης