Το παλιό εμπορικό κέντρο σβήνει, μα κανείς δεν αντιδρά
Από τη Φράγκων έως το Μπιτ Μπαζάρ και το Μπεζεστένι, η καρδιά της πόλης αργοπεθαίνει μέσα σε εγκατάλειψη και πολιτική αδιαφορία .
Φάνης Ουγγρίνης
Τον τελευταίο μήνα, η Δήμητρα Τσάτσου περπάτησε σε ξεχασμένες γειτονιές της πόλης. Έκανε αυτοψία σε Πτολεμαίων, Ολύμπου και Φιλίππου, καταγράφοντας λουκέτα και εγκατάλειψη. Και δεν έμεινε μόνο πάνω από την Εγνατία· επισκέφθηκε και το Καπάνι, συμπληρώνοντας την εικόνα που αποτύπωσε το The Opinion μέσα στη Μοδιάνο.
Η Φράγκων παραμένει σκιά του παρελθόντος της. Η Βαλαωρίτου αιωρείται ανάμεσα στο χθες και στο αύριο. Η Στοά Κολόμβου είναι κλειδαμπαρωμένη, το Μπεζεστένι παραμελημένο, ο –ιδιοκτησίας του πρώην ΟΣΚ– περίβολος του Αγίου Μηνά ρημαγμένος, η Στοά Σαούλ και ο παλιός Φωκάς ερημωμένοι. Όσοι κινούνται καθημερινά στο κέντρο τα ξέρουν αυτά καλά. Όσοι θυμούνται τις παλιές δόξες της αγοράς, απογοητεύονται βαθιά.
Τι μέλλον έχουν, λοιπόν, αυτές οι γειτονιές; Θα καταλήξουν γκέτο; Οι βιοτεχνίες και οι χονδρεμπορικές επιχειρήσεις είτε έκλεισαν είτε μεταφέρθηκαν σε Καλοχώρι και Σίνδο – και δεν επιστρέφουν. Το μετρό, μέχρι στιγμής, δεν έχει φέρει ανανέωση. Ο περαιτέρω κατακερματισμός των παλιών ιδιοκτησιών επιδεινώνει την κατάσταση.
Σύμφωνα με το ισχύον ΓΠΣ του Δήμου Θεσσαλονίκης, επιτρέπονται –πέρα από κατοικίες, καταστήματα, ξενοδοχεία και γραφεία– και αποθήκες (ως 500 τ.μ.), θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, επαγγελματικά εργαστήρια. Δηλαδή, τα άδεια ακίνητα μπορούν να φιλοξενήσουν αμέτρητες δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα ή ακόμα και μικρές μονάδες ελαφριάς μεταποίησης.
Κι όμως, οι επενδύσεις είναι ελάχιστες. Οι μεγάλες αφορούν κυρίως μετατροπές κτιρίων σε στούντιο· οι μικρές, νέα καφέ και εστιατόρια, των οποίων η βιωσιμότητα είναι πλέον αβέβαιη. Αυτές οι κινήσεις κρατούν μια στάλα ζωντάνιας – αλλά δεν αρκούν. Ο φοιτητόκοσμος και ο τουρισμός δεν θα είναι παντοτινή λύση. Αν θέλουμε κάτι διαφορετικό, χρειαζόμαστε στοχευμένα κίνητρα. Υπάρχουν;
Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορα, αλλά ποτέ μέσα σε ενιαίο σχέδιο. Διατέθηκαν –και συνεχίζουν να διατίθενται– πόροι για την αναβίωση παραδοσιακών επαγγελμάτων, για νέες τεχνολογίες, για εφαρμοσμένη έρευνα, για δράσεις πολιτισμού και εκπαίδευσης. Υπάρχουν, λοιπόν, εθνικά και ενωσιακά εργαλεία για να στηριχθεί η επανεκκίνηση αυτών των περιοχών. Αλλά κανείς δεν παίρνει πάνω του την υπόθεση. Κανείς δεν καταθέτει βιώσιμες προτάσεις.
Αφθονούν μόνο οι διαπιστώσεις – από παραγωγικούς φορείς και πολιτικούς. Στην πραγματικότητα, το άλλοτε κραταιό εμπορικό κέντρο έχει απλώς αφεθεί στη μοίρα του.