Τα πρόσωπα πίσω από την αισχροκέρδεια
Από τα σούπερ μάρκετ μέχρι την ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες, κυνικά καρτέλ ληστεύουν σιωπηρά τους Έλληνες.
Φάνης Ουγγρίνης
Μετά την επιβολή προστίμων ύψους 2,2 εκατ. ευρώ σε δύο κορυφαίες αλυσίδες σούπερ μάρκετ (τις υποτίθεται φθηνότερες), δημοσιεύτηκαν σημαντικές πληροφορίες γύρω από ένα θέμα που καίει κάθε ελληνικό νοικοκυριό: την καθημερινή ακρίβεια, σαν αποτέλεσμα χειραγώγησης των κανόνων της αγοράς.
Τα χθεσινά κείμενα του The Opinion ανέδειξαν με στοιχεία το μέγεθος του φαινομένου, το πόσο -συγκριτικά- ασήμαντα είναι τα καταλογισθέντα ποσά, και μερικούς παράτυπους τρόπους απαλλαγής των κερδών από φορολόγηση. Το πρόβλημα είναι κυρίως απόρροια της υπερσυγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της κρίσης και γιγαντώθηκε μετά το μαζικό κλείσιμο επιχειρήσεων του κλάδου βασικών καταναλωτικών ειδών.
Ωστόσο το όλο πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στα σούπερ μάρκετ. Η Ελλάδα έχει από τα πιο ακριβά τσιμέντα στην Ευρώπη, αλλά παραδόξως εισαγωγές γίνονται σπανιότατα. Η χώρα μας έχει άφθονη παραγωγή από ΑΠΕ, όμως η τιμή της κιλοβατώρας δεν πέφτει ούτε το κατακαλόκαιρο. Επί μνημονίων είχε διαπιστωθεί ότι οι τιμές ιατρικών υλικών ήταν εδώ δυσανάλογα υψηλές σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ, κάτι που λέγεται ότι ισχύει ακόμη. Και φυσικά, όλοι μας γνωρίζουμε τι συμβαίνει με τις εν Ελλάδι τηλεπικοινωνίες, όσον αφορά το κόστος σε σχέση με την ποιότητά τους.
Για όλα αυτά, κατά καιρούς διατυπώνονται πολύπλοκες μα ελάχιστα πειστικές ερμηνείες. Όσο αγαθοί κι αν είμαστε, ό,τι συμβαίνει δεν μπορεί να ερμηνευτεί σαν αμιγές αποτέλεσμα εσφαλμένης καταναλωτικής συμπεριφοράς όταν οι επιλογές μας έχουν περιοριστεί τόσο. Πρόκειται λοιπόν για έργο καρτέλ, εμπορικών και βιομηχανικών, που περιορίζουν δραματικά την αγοραστική μας δύναμη. Στο μυαλό των Ελλήνων, τα εν λόγω καρτέλ ελέγχονται από ολιγομελείς ομάδες πλουσίων ανδρών ώριμης ηλικίας. Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πεζή.
Αν και η απόφαση για την εξόντωση των Εβραίων λήφθηκε σε κορυφαίο πολιτικό επίπεδο, ο τρόπος εκτέλεσής της καθορίστηκε στη διάσκεψη του Βάνζεε. Σε μια μικρή πόλη συγκεντρώθηκαν άσημοι γραφειοκράτες, με σκοπό να καθορίσουν μεθοδικά τις λεπτομέρειες του εγχειρήματος. Όσα αποφασίστηκαν, εκτελέστηκαν πιστά από χιλιάδες άλλους άσημους απαράτσικ της ναζιστικής κρατικής μηχανής.
Εξυπακούεται ότι το Ολοκαύτωμα υπήρξε τραγωδία ως τώρα αξεπέραστη, προφανώς ασύγκριτο με κυνικές πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού. Τούτου λεχθέντος, και στη δική μας περίπτωση άνθρωποι της διπλανής πόρτας συμμετέχουν καθημερινά σε ηθικά και νομικά κολάσιμες δραστηριότητες εις βάρος συνανθρώπων τους. Συμμετέχουν ως στελέχη μεγάλων ομίλων παραγωγής και διάθεσης αναγκαίων αγαθών.
Εξαιτίας ενεργειών τέτοιων στελεχών, αμέτρητες μικρές επιχειρήσεις έκλεισαν μέσα στην κρίση (και εξακολουθούν να κλείνουν), θύματα της προσπάθειας μεγάλων να γιγαντώσουν το μερίδιό τους στην αγορά. Έτσι, υπό τη διαχρονική ανοχή όλων των κυβερνήσεων και τη στήριξη των τραπεζών, οικογένειες καταστράφηκαν και προοπτικές υπονομεύτηκαν λόγω της απανθρωπιάς αδίστακτων προσώπων. Απανθρωπιά που συχνά κρύβεται πίσω από –χρηματικά ασήμαντα– προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Ίσως το πιο τραγικό είναι το μέγεθος της ασυνειδησίας όσων εμπλέκονται στα οργανωμένα κυκλώματα κάλυψης της αισχροκέρδειας. Συνήθως πιστεύουν ότι απλώς κάνουν meeting, ανταλλάσσουν email και συμπληρώνουν Excel· στην πραγματικότητα, καθημερινές πράξεις τους υποβαθμίζουν τις ζωές μας με τρόπο αδιόρατο, ενώ οι ίδιοι ζουν άνετα μέσα στη γυάλα τους.