Συνάντηση Τραμπ-Πούτιν: Ουσιαστικός ή προσχηματικός διάλογος;
Μέσα σε παγκόσμια αστάθεια, η συνάντηση Τραμπ-Πούτιν ενδέχεται να σηματοδοτήσει νέο διαμοιρασμό επιρροής με απρόβλεπτες συνέπειες για Ελλάδα και Ευρώπη.
Φάνης Ουγγρίνης
Η ανακοινωθείσα συνάντηση Τραμπ–Πούτιν προφανώς δεν αποτελεί προεκλογικό ελιγμό του Αμερικανού προέδρου, καθώς οι ενδιάμεσες εκλογές απέχουν αρκετά. Πρόκειται για απόπειρα προσωπικής διπλωματίας, που φαινομενικά θα αφορά την Ουκρανία. Το φημολογούμενο περιεχόμενο της προτεινόμενης συμφωνίας θυμίζει την ανακωχή στην κορεατική χερσόνησο, και είναι ρεαλιστικό.
Ωστόσο, ίσως ουσιαστικός σκοπός της συνάντησης αποδειχθεί μια ανεπίσημη επαναδιαπραγμάτευση της παγκόσμιας ισορροπίας. Μια επαναδιαπραγμάτευση στην οποία ο δυτικός κόσμος δεν συμμετέχει ενιαίος και οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι του Ψυχρού Πολέμου μοιάζουν κουρασμένοι, ενώ οι περιφερειακές δυνάμεις διεκδικούν αυξημένο ειδικό βάρος.
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, οι αποκαλύψεις γύρω από το σκάνδαλο Έπσταϊν έχουν υπονομεύσει την αξιοπιστία των θεσμών, των ελίτ, μα πλέον και του ίδιου του Ντόναλντ Τραμπ. Ο -μεθοδικά εμφανιζόμενος ως αντισυστημικός- ένοικος του Λευκού Οίκου επιδιώκει να αλλάξει το κλίμα υπέρ του. Μετά εκείνη με την Φον Ντερ Λάιεν, η συνάντηση με τον Ρώσο ηγέτη εντάσσεται στο γνωστό αφήγημα MAGA: ο κόσμος αλλάζει ξανά, χωρίς μεσάζοντες και χωρίς φραγμούς, με τις ΗΠΑ απόλυτο αφεντικό. Εδώ θα ήθελα να θυμίσω ότι το νυν Ρεπουμπλικανικό κατεστημένο προσβλέπει παράλληλα σε άξονα Ουάσιγκτον-Μόσχας εναντίον του Πεκίνου.
Γιατί όμως να προσέλθει η Μόσχα σε μια τέτοια διαπραγμάτευση; Ίσως επειδή οι πολεμικές επιχειρήσεις δεν εξελίσσονται καλά, η οικονομία νιώθει το κόστος των κυρώσεων και της επιστράτευσης, και η διείσδυση Κίνας-Τουρκίας στα τουρκόφωνα κράτη της Κεντρικής Ασίας διαβρώνει τη ρωσική επιρροή. Συνεπώς ίσως ο Πούτιν επίσης επιζητεί μια έστω βραχυπρόθεσμη συνεννόηση, ανταλλάσσοντας ένα τμήμα ζώνης επιρροής με ανοχή ή/και σύμπλευση σε σημαντικότερα ζητήματα.
Η ΕΕ αυτή τη στιγμή εμφανίζεται ως κομπάρσος, χωρίς όμως να αποκλείεται παρασκηνιακή συγκατάθεση της. Άλλωστε ευρωπαϊκές είναι οι περισσότερες κυρώσεις. Το ενδιαφέρον της κυρίως εστιάζεται στη ρωσική στρατιωτική απειλή, στην ενεργειακή της ασφάλεια, και στη δράση Ρώσων μισθοφόρων σε Σαχέλ και Λιβύη, με όσα αυτή συνεπάγεται για τις υποσαχάριες μεταναστευτικές ροές. Ο Ερντογάν δεν θα δει θετικά έναν τερματισμό του ρωσοουκρανικού πολέμου, κάτι που μάλλον ισχύει και για τον Κινέζο ομόλογό του. Τέλος το Ισραήλ και τα βασίλεια του Κόλπου επιδιώκουν πολύπλευρο εξαναγκασμό της Χαμάς σε συνθηκολόγηση, ώστε να ξεκινήσουν οι μεγάλες επενδύσεις στην περιοχή.
Και εμείς; Η Ελλάδα, εγκλωβισμένη ανάμεσα σε μια αναποφάσιστη Ευρώπη και σε μια αναθεωρητική Τουρκία, προσδοκά ειρήνευση παντού, ώστε να επωφεληθεί κάπως η αναιμική οικονομική ανάπτυξή της. Ωστόσο, εάν όντως υπάρξει μια συνολική παγκόσμια, επαναδιαπραγμάτευση, μια νέα Γιάλτα, ενδέχεται πως η χώρα μας θα υποχρεωθεί να αντιμετωπίσει μεγάλα διλήμματα. Διλήμματα όχι μόνο τακτικής, αλλά και στρατηγικής. Και αυτή τη φορά, υπό όρους ακόμη πιο δυσμενείς.