Ο Άγνωστος Στρατιώτης και οι φοβίες των υπερευαίσθητων

Η ανακοίνωση του Πρωθυπουργού ότι η ευθύνη του Άγνωστου Στρατιώτη πρόκειται να περάσει στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας προκάλεσε σύγχυση -εν πολλοίς αναμενόμενη. Το στράτευμα δεν έχει αρμοδιότητα την τήρηση της δημόσιας τάξης, ούτε διαθέτει μονάδες επιφορτισμένες με τέτοιο ρόλο. Άρα, πώς ακριβώς θα προφυλάξει το μνημείο στη θέση της ΕΛΑΣ; Ορισμένοι συμπολίτες μας βιαστικά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα απαγορευτούν οι συγκεντρώσεις, εξέλιξη άκρως αντιδημοκρατική. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντέδρασαν στην κυβερνητική πρωτοβουλία, ανάμεσά τους και η Ελληνική Λύση.

Χρειάζεται να ειπωθούν κάποια πράγματα για το μνημείο. Ολοκληρώθηκε το 1932, η πλατεία μπροστά είναι αναπόσπαστο τμήμα του, και φυσικά δεν έχει καμία σχέση με τον Καλλέργη ή άλλα γεγονότα του 19ου αιώνα. Ως χώρος πολιτικής έκφρασης ανέκαθεν προοριζόταν η Πλατεία Συντάγματος. Γι αυτό άλλωστε έχει φιλοξενήσει αμέτρητες κομματικές συγκεντρώσεις, μα και την κατασκήνωση των Αγανακτισμένων. Οι Εύζωνες συγκροτούν την τιμητική φρουρά του κενοταφίου, άρα το σημείο ήδη διαθέτει ανάλογο χαρακτήρα. Επιπλέον, η άποψη πως τα στρατιωτικά μνημεία διαφέρουν από τα εθνικά δεν είναι σοβαρή: κάθε στρατιωτικό μνημείο είναι εθνικό, διότι αφορά τους αγώνες μας για ελευθερία.

Τα παραπάνω αποτελούν απλώς προφάσεις, ώστε να μην ειπωθεί αυτό που πραγματικά ενοχλεί μια μερίδα Ελλήνων: η χρήση του στρατού σε καθήκοντα εσωτερικής ασφάλειας -άσχετα αν αυτό συμβαίνει παντού στη δημοκρατική Δύση. Στην πατρίδα μας θεωρείται απολύτως φυσιολογικό όταν κληρωτοί μαζεύουν σκουπίδια, σβήνουν φωτιές, ψάχνουν για πεσμένα αεροπλάνα ή αντιμετωπίζουν πλημμύρες· όμως το να αναλαμβάνουν αποστολές φύλαξης είναι ταμπού, και μάλιστα μεγάλο.

Πράγματι, η προστασία του Άγνωστου Στρατιώτη είναι πολύ λεπτή υπόθεση. Πράγματι, το σημείο φέρει ισχυρό συμβολικό φορτίο. Πράγματι, είναι ανεπιθύμητο να σημειωθούν εκεί συγκρούσεις μεταξύ στρατιωτών και ακτιβιστών, ακόμη και τραμπούκων. Ωστόσο, τα πράγματα αλλάζουν.

Εάν οι τραμπούκοι του 2008 είχαν εισβάλει μαζικά σε στρατόπεδα για να αρπάξουν οπλισμό, η αντίδραση της φρουράς δεν θα ήταν απλώς επιθυμητή· θα ήταν επιβεβλημένη, αλλιώς οι επιπτώσεις θα ήταν αδιανόητες. Τα φαινόμενα εισαγόμενης τρομοκρατίας ενδέχεται στο ορατό μέλλον να μη μπορούν να αντιμετωπιστούν αποκλειστικά από την αστυνομία. Η Ευρώπη απειλείται εξωτερικά από έναν πρωτοφανή συνδυασμό ασύμμετρων απειλών, συχνά εντελώς απροσδόκητων. Πρέπει λοιπόν να βγάλουμε τις παρωπίδες. Ο αυριανός εχθρός δεν θα είναι εσωτερικός, μα καθόλου δεν αποκλείεται να βρίσκεται ήδη στο εσωτερικό, πράγμα αυτονόητο.

Μισό αιώνα μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ας ξεκολλήσουμε επιτέλους από χουντικές φοβίες. Ούτε η κοινωνία, ούτε οι κληρωτοί, ούτε τα μόνιμα στελέχη, ούτε η διεθνής πραγματικότητα έχουν οποιαδήποτε σχέση με εκείνα του 1967. Οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι ούτε μπαμπούλας, ούτε φυσικά καθαρίστρια.

Η υπερευαισθησία όσων τσιρίζουν συστηματικά είναι κατά κανόνα υποκριτική. Αν όχι όλοι, οι περισσότεροι από όσους συντονίζουν και φουντώνουν τις διαμαρτυρίες γνωρίζουν καλά ότι το στράτευμα δεν αποτελεί απειλή. Ωστόσο, έντεχνα συντηρούν τις φοβίες του χθες, ώστε να κρατούν πωρωμένο το πιο εύπιστο κοινό τους. Αδυνατώντας να καταθέσουν πειστικό λόγο, αποδεικνύονται επικίνδυνα επιπόλαιοι και στενόμυαλοι.