Μπορεί η ΥΦΑΝΕΤ να φέρει μια νέα “Μπιενάλε του ’86”;

Παρουσιάστηκε χθες το πολιτιστικό master plan για τη Θεσσαλονίκη, όπου ξεχωρίζουν η θεματική ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων, η ανάδειξη πρότυπων γειτονιών, η βελτίωση της προσβασιμότητας και της τεχνολογικής επάρκειας υφιστάμενων πολιτιστικών υποδομών, και η απόδοση τους στο μητροπολιτικό οικοσύστημα. Η ενοποίηση ήδη ανακοινώθηκε προ μηνός, με έναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό να βρίσκεται ante portas, εφόσον φυσικά τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα που -προφορικά- παρουσιάστηκαν.

Συμβούλιο Πολιτισμού και ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα δράσεων προτείνει το masterplan Θεσσαλονίκης

Από κει και πέρα, είναι ομολογουμένως πολύ ενδιαφέρουσα η ιδέα δημιουργίας πρότυπων γειτονιών. Ως προς τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία διατίθενται ξένες καλές πρακτικές, αρκετά εύκολα προσαρμόσιμες στα δικά μας δεδομένα. Πράγματι, επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν με ειδική οπτική όχι μόνο τα Λαδάδικα και η Άνω Πόλη, μα και οι γειτονιές του Φραγκομαχαλά, των 12 Αποστόλων, του Μπιτ Μπαζάρ, της Παναγίας Φανερωμένης, των Ξυλάδικων, των 40 Εκκλησιών, της Ευαγγελίστριας, του Ντεπώ. Ακόμη και οι δρόμοι πάνω από την Κασσάνδρου δικαιούνται να τύχουν μιας φρέσκια ματιάς, αφού έχουν πια αναπτύξει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που οι ντόπιοι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει.

Δεδομένου ότι οι αναβαθμίσεις μουσείων, συναυλιακών αιθουσών και μνημείων δε σταματούν ποτέ, ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση για την επιτυχία του master plan είναι η απόδοση υφιστάμενων και μελλοντικών υποδομών στο τοπικό πολιτιστικό οικοσύστημα. Αυτό οφείλεται στο ότι το εν λόγω οικοσύστημα έχει συρρικνωθεί και αποδυναμωθεί υπερβολικά, επειδή υπήρξε το κατεξοχήν θύμα του brain drain προς την Αθήνα και το εξωτερικό. Δυστυχώς από τη Θεσσαλονίκη έφυγαν μαζικά όχι μόνο οι δημιουργοί αλλά και όσοι θα μπορούσα να υποστηρίξουν την καλλιτεχνική δημιουργία, άμεσα και έμμεσα.

Συνεπώς, αν θέλουμε να μιλάμε για ανανέωση θα πρέπει να ξαναφέρουμε νέο κόσμο κοντά στον ποιοτικό πολιτισμό. Απαιτείται ένα καθοριστικό γεγονός, ανάλογο της Μπιενάλε του 1986, η οποία ανανέωσε εκ βάθρων την σαλονικιώτικη πολιτιστική ζωή.

Σίγουρα θετικό ρόλο θα παίξει η μετατροπή μέρος του Φιξ σε πολυχώρο καλών τεχνών, όπου θα στεγαστεί η Συλλογή Κωστάκη και η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, ενώ και ο developer έχει μεριμνήσει για τη διαμόρφωση εκεί πολλών μικρών χώρων δημιουργικότητας. Ο συνδυασμός των παραπάνω θα γεννήσει ένα εξαιρετικό οικοσύστημα στη δυτική μεριά, όμως η πόλη χρειάζεται κάτι παραπάνω. Χρειάζεται ένα δυνατό restart. Πιο συγκεκριμένα, χρειάζεται κάτι στο ευρύτερο πνεύμα του Καπνεργοστασίου στην Αθήνα, και αυτό μπορεί κάλλιστα να το προσφέρει το ιδιοκτησίας Υπουργείου Πολιτισμού συγκρότημα της ΥΦΑΝΕΤ

Το αρμόδιο υπουργείο θα μπορούσε να έρθει έρθει σε συνεννόηση με την κατάληψη και να υλοποιήσει ένα σημείο ταιριαστό στην αισθητική και στη φιλοσοφία των νέων ανθρώπων. Ένα σημείο λιτό και άμεσο αλλά πολύ πολύ πιο φιλικό απέναντι στη νεολαία σε σχέση με τους υπαρκτούς πολυτελείς και στυλιζαρισμένους κρατικούς πολιτιστικούς χώρους. Κάτι τέτοιο οπωσδήποτε θα απαιτήσει αμοιβαία εμπιστοσύνη εκ μέρους της κυβέρνησης και των μελών της κατάληψης. Ωστόσο, αν αμφότερες οι πλευρές φανούν θαρραλέες, θα βρεθεί κερδισμένη και η πόλη και ο πολιτισμός της.