Μεταναστευτικό 2025: Στα όριά τους Ευρώπη και Ελλάδα
Η ανάγκη για ευρωπαϊκή στρατηγική, η ευθύνη των κρατών, και οι αντοχές της κοινωνικής συνοχής
Φάνης Ουγγρίνης
Το μεταναστευτικό ζήτημα έχει φτάσει ξανά σε σημείο καμπής. Ενώ το 2016 μιλούσαμε για προσφυγικό ρεύμα, σήμερα η εικόνα έχει αλλάξει: λιγότεροι από το 15% όσων φτάνουν εδώ προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες. Η συντριπτική πλειοψηφία κατάγεται από χώρες όπως το Πακιστάν, η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές, δηλαδή πρόκειται για περιπτώσεις οικονομικής μετανάστευσης.
Μόνο στη νότια Κρήτη έχουν φτάσει φέτος σχεδόν 10.000 άτομα, κυρίως νέοι άνδρες. Και παρότι οι νόμιμοι μετανάστες στην Ελλάδα συμβάλλουν ενεργά στην πραγματική οικονομία, οι περισσότεροι χαμηλής εξειδίκευσης παράνομοι συνήθως έχουν ελάχιστη συμμετοχή στην αγορά εργασίας · κατά κανόνα παραμένουν αδρανείς στα κέντρα Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Όπως είναι σήμερα η κατάσταση, δυστυχώς ωφελούνται μόνο τα κυκλώματα διακινητών και όσοι -εντός και εκτός- επιθυμούν την πολιτική αποσταθεροποίηση της Ευρώπης.
Η κοινωνική κόπωση είναι διάχυτη, και το φαινόμενο δεν περιορίζεται πια στην Ακροδεξιά. Ειδικά στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, η κοινή γνώμη στρέφεται πλέον σε πιο συντηρητικές απόψεις, με χαρακτηριστική περίπτωση το ανερχόμενο αριστερό μα αντιμεταναστευτικό BSW. Μια νέα στρατηγική είναι λοιπόν αναγκαία. Χρειάζονται ρεαλιστικές αλλά και τολμηρές ενωσιακές πολιτικές. Πολιτικές για το άσυλο, την ελεγχόμενη μετανάστευση και την από κοινού φύλαξη συνόρων, όπως επίσης για τη στήριξη φτωχών κρατών εκτός ΕΕ, ώστε να διαχειρίζονται ανθρώπινες ροές με μεγαλύτερη αξιοπιστία.
Τολμώ να πω ότι ξαναζούμε μια μορφή εισβολής -τώρα είναι από τον Νότο, το ‘20 ήταν στον Έβρο- η οποία μπορεί να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, συνεπώς επείγει η υπεράσπιση της χώρας. Τούτου δοθέντος, η γενικευμένη άρνηση εξέτασης ασύλου δεν είναι βιώσιμη λύση σε βάθος χρόνου. Ούτε φυσικά και η σιωπή για την Τουρκία, τη Λιβύη και όσα κράτη δεν εφαρμόζουν στο ακέραιο τις διεθνείς συμφωνίες.
Η Ένωση οφείλει να δράσει αποφασιστικά, κατά προτεραιότητα υπέρ όσων μελών της υφίστανται πίεση. Εάν η τωρινή αμηχανία συνεχιστεί, τότε το τίμημα για το οικονομικοπολιτικό στάτους κβο θα είναι ιδιαίτερα βαρύ. Το υπάρχον πολιτικό προσωπικό μπορεί να αντιληφθεί τη νέα τάση, και να τη διαχειριστεί κατάλληλα;