Μαζί με την Αλυσίδα, αποχαιρετάμε τη Σαλονίκη του ’90
Μια ερειπωμένη βιομηχανία φεύγει, μα μαζί της χάνεται και η ανάμνηση μιας δημιουργικής, εξωστρεφούς Θεσσαλονίκης που δύσκολα θα ξαναγυρίσει.
Φάνης Ουγγρίνης
Η κατεδάφιση του παλιού εργοστασίου της Αλυσίδα-Ελβιέλα χαροποίησε τη γειτονιά. Εδώ και χρόνια, το βιομηχανικό κουφάρι ήταν παράγοντας περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Το μισογκρεμισμένο οικοδόμημα είχε μετατραπεί σε σκουπιδότοπο και εστία παραβατικότητας.
Από τη συνολική έκταση, μόνο 1,5 στρέμμα ανήκει στον Δήμο Θεσσαλονίκης και θα μετατραπεί σε πολύτιμο χώρο πρασίνου. Στο υπόλοιπο οικόπεδο θα ανεγερθεί κτίριο γραφείων. Περισσότερο τσιμέντο σε μια ήδη πυκνοδομημένη περιοχή. Γεγονός δυστυχώς αναπόφευκτο, αφού πρόκειται για ιδιωτική, ακριβή γη. Ας χρησιμοποιήσουμε λοιπόν το παράδειγμα της Αλυσίδας για να κατανοήσουμε πόσο καθοριστική είναι για την ευεξία της πόλης η κρατική έκταση της ΔΕΘ.
Η ερειπωμένη εγκατάσταση ξυπνούσε σίγουρα αναμνήσεις στους παλιούς εργαζομένους και στις οικογένειές τους. Ξυπνούσε όμως μνήμες και σε πολλούς σημερινούς σαραντάρηδες και πενηντάρηδες· τους θαμώνες στα κλαμπ και τα μπουζουξίδικα του αξέχαστου ‘90.
Νέοι τότε, ωρίμαζαν σε μια πόλη όπου το χρήμα των εξαγωγικών βιοτεχνιών μπερδευόταν όμορφα με το πνεύμα της Biennale και της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Νέοι απίστευτα αισιόδοξοι, που ζούσαν μέσα στην ψευδαίσθηση της μεταψυχροπολεμικής… Πρωτεύουσας των Βαλκανίων.
Ξεδιπλώθηκαν τότε ισχυρές δημιουργικές δυνάμεις σε κάθε τομέα. Η μετατροπή του εργοστασίου σε πολυχώρο industrial αισθητικής δεν ήταν μοναδική. Εκτός από κέφι, στη Θεσσαλονίκη του ‘90 τα μαγαζιά είχαν χαρακτήρα και οι πελάτες προσωπικότητα, είτε μιλούσαμε για διασκέδαση, είτε για ντύσιμο, έπιπλα ή φαγητό.
Η μεγάλη τοπική επιχειρηματικότητα δεν υστερούσε σε καινοτομία, ούτε στη μεταποίηση ούτε στις υπηρεσίες: αγροδιατροφή, πληροφορική, εμπόριο, κατασκευές. Κατά μέσο όρο, κάτοικοι και επισκέπτες απολάμβαναν ίσως την υψηλότερη ποιότητα ζωής στη χώρα, συνδυασμένη με φαινομενικά εξαιρετικές προοπτικές.
Διαμορφώθηκαν τότε όμορφες προσωπικότητες. Άνθρωποι άξιοι και ενδιαφέροντες, που κάποια στιγμή η πόλη αδυνατούσε πια να κρατήσει. Πολλοί σκόρπισαν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, σε ένα πρώιμο brain drain. Οι περισσότεροι επιστρέφουν μόνο για διακοπές. Τα πάνε καλά όπου βρίσκονται, κρατώντας την ικμάδα που κάποτε έκανε ξεχωριστούς τους Σαλονικιούς. Ωστόσο λείπουν, επειδή έκτοτε δεν εμφανίστηκαν ισάξιοί τους.
Μπορεί η σημερινή πόλη να είναι συνολικά πιο πολύχρωμη και ανοιχτή, μπορεί να μοιάζει πιο εξωστρεφής, μα φοβάμαι πως δεν μπορεί να αγγίξει την αισιοδοξία εκείνης της Θεσσαλονίκης. Εκείνη η πόλη ζει μόνο σε αναμνήσεις ασπρομάλληδων, που πάντως δεν λένε να το βάλουν κάτω.