Η τριγύρω γεωπολιτική αστάθεια πιέζει πολύ ΥΕΘΑ και ΥΠΕΞ
Από τη θαλάσσια σύγκρουση στη Σαμοθράκη μέχρι τη διπλωματική αστάθεια σε Ισραήλ και Αίγυπτο, η Ελλάδα χρειάζεται άμεση ενίσχυση αποτρεπτικής ισχύος.
Φάνης Ουγγρίνης
Η προχθεσινή θαλάσσια σύγκρουση στα ανοιχτά της Σαμοθράκης ήρθε να μας θυμίσει πόσο εύκολα μπορεί να εκτραχυνθεί η κατάσταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Τελικά, φαίνεται ότι το συγκεκριμένο περιστατικό συνέβη σε διεθνή ύδατα, όμως έρχεται σε συνέχεια πολλών παράνομων εισόδων τουρκικών αλιευτικών σε ελληνικά νερά. Χθες, ο αρμόδιος Κύπριος υπουργός επανέλαβε ότι το υποθαλάσσιο καλώδιο από Ισραήλ μέχρι Κρήτη είναι υπερβολικά ακριβό σε σχέση με τα γεωπολιτικά ρίσκα που το συνοδεύουν.
Σε γενικές γραμμές παρακολουθούμε μια ήπια φινλανδοποίηση των δύο ελληνικών κρατών απέναντι στη Γείτονα. Συνεπώς, δεν πρέπει να εκπλήσσουν επιθέσεις όπως εκείνες που εξαπέλυσε ο Χακάν Φιντάν κατά δικών μας πολιτικών, με ειδική αναφορά στον ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια. Είναι φυσικά γελοίο να διατυπώνονται κατηγορίες για φθηνή εξωτερική πολιτική εσωτερικής κατανάλωσης και για πολιτική ανωριμότητα από το καθεστώς Ερντογάν• καθεστώς ανοικτά αναθεωρητικό, λαϊκίστικο και μόνο κατ’ όνομα δημοκρατικό.
Η τρέχουσα -εξαιρετικά πολύπλοκη- κατάσταση είναι αποτέλεσμα της γενικευμένης αστάθειας στον γύρω από την Ευρώπη γεωγραφικό χώρο. Η ασυνάρτητη εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, οι ακατάπαυστες μάχες στη Γάζα και ο ρωσοουκρανικός πόλεμος επιβαρύνουν περαιτέρω το σκηνικό.
Εντός της χώρας μας, συζητείται εξωτερική υποκίνηση στις αντιισραηλινές αντιδράσεις. Δεν είναι μόνο όσα συνέβησαν στη Νάξο και σε άλλα νησιά• στο τέλος Αυγούστου, η Σύγκλητος του Παντείου αποφάσισε να ανακαλέσει την αιγίδα σε παγκόσμιο συνέδριο, λόγω συμμετοχής καθηγητών από κατεχόμενες παλαιστινιακές περιοχές. Σε ιδιωτικές συζητήσεις, πολλοί Έλληνες πανεπιστημιακοί μιλούν για έντονη αντισημιτική διάθεση εκ μέρους φοιτητών, φαινόμενο που παρατηρείται πιο έντονα στη βόρεια Ευρώπη. Το γεγονός αυτό προβληματίζει, καθώς το μόνο θετικό που είχαμε τελευταία ήταν η αναγνώριση των γενοκτονιών Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων από τον Νετανιάχου. Επιπλέον, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις δεσμεύουν τα καλύτερα τουρκικά στρατεύματα στη Συρία, απαλλάσσοντας εμάς από ανεπιθύμητες πιέσεις.
Παράλληλα, είναι δυσεξήγητη και η αιγυπτιακή αλλαγή στάσης απέναντί μας. Η αναταραχή στην Αγία Αικατερίνη του Σινά πιθανώς οφείλεται σε δάκτυλο του καθεστώτος Σίσι· ο Χαφτάρ αποτελεί ενεργούμενο της Αιγύπτου, άρα η πρόσφατη φιλοτουρκική στάση του προβληματίζει• τέλος, θόρυβο προκάλεσε η πρόθεση του Καΐρου να συνεργαστεί με την Άγκυρα στην ανάπτυξη κοινού μαχητικού αεροσκάφους.
Μέσα σε αυτό το σπάνιας έντασης σκηνικό, το στιγμιότυπο με την βαθιά υπόκλιση στον Ερντογάν στοιχειώνει τον Γιώργο Γεραπετρίτη. Για κύκλους δεξιά της ΝΔ ή του πατριωτικού ΠΑΣΟΚ, ο ΥΠΕΞ είναι αναξιόπιστος. Το γεγονός ότι η ΕΕ στέκεται καθαρά μαζί μας όσον αφορά τις τουρκικές διεκδικήσεις δεν πιστώνεται στην εθνική διπλωματία, ίσως επειδή –καλώς ή κακώς– τα ευρωπαϊκά όργανα έχουν πάψει να εκπέμπουν σοβαρότητα.
Πάντως, εντός της χώρας όσοι κατηγορούν την κυβέρνηση Μητσοτάκη για ολιγωρία είναι υποκριτές, διότι στις δικές τους θητείες δεν επέδειξαν καλύτερες επιδόσεις· θυμόμαστε όλοι την αποδυνάμωση των Ενόπλων Δυνάμεων στις θητείες Καραμανλή και Σαμαρά, το αίσχος του… εκσυγχρονισμού των Orion επί Καμμένου, και φυσικά την παθητικότητα της Ελλάδας έναντι της μεταναστευτικής εισβολής του 2016.
Σήμερα, η χώρα μας βρίσκεται στριμωγμένη κυρίως επειδή έχει προ πολλού αποδυναμωθεί αμυντικά. Παρά την οικονομική κρίση, οι ΕΔ θα μπορούσαν να είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση, όπως και οι μυστικές υπηρεσίες. Η σθεναρή αποφασιστικότητα του 2020 (στον Έβρο και στο Αιγαίο με τη διεμβόλιση) είναι σχεδόν σα να μην επιδείχθηκε ποτέ. Οι στρατιωτικοί δεν μιλούν θετικά για τις μεταρρυθμίσεις Δένδια: σίγουρα χρειάζεται εξορθολογισμός με μείωση στρατοπέδων και διοικήσεων, όμως τίποτα νέο δεν έχει προκύψει σχετικά με την εκπαίδευση του προσωπικού και τη βελτίωση της διαθεσιμότητας των παλιών υλικών του Στρατού Ξηράς και του Ναυτικού.
Ακόμη και η Πολεμική Αεροπορία, που βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα, επενδύει πολλά σε αεροσκάφη αλλά όχι στον οπλισμό που θα μεταφέρεται από αυτά. Όσο για εγχώρια όπλα, έστω κατώτερα των ευρωαμερικανικών, ούτε λόγος. Το αρμόδιο υπουργείο δεν είναι ικανό να αγοράσει ούτε καν σύγχρονα κράνη. Τούτου λεχθέντος, τα Rafale σαφώς έχουν ισχυροποιήσει τη θέση μας, ο εκσυγχρονισμός των F-16 προχωρά ομαλά, ενώ η παραλαβή των φρεγατών και των F-35 κάποια στιγμή θα μας εξασφαλίσει. Ας ελπίσουμε λοιπόν να μη γίνει ό,τι το 1974, όταν παραλήφθηκαν τα Φάντομ και άλλα υπερσύγχρονα τότε συστήματα μετά τον Αττίλα.
Η κοινή γνώμη είναι ιδιαίτερα δύσπιστη απέναντι στην ηγεσία του ΥΠΕΞ, οι στρατιωτικοί τηρούν παρόμοια στάση απέναντι στον ΥΕΘΑ και η κυβέρνηση μοιάζει να δυσκολεύεται στη διαχείριση των απανωτών προκλήσεων. Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, κρίνεται απολύτως αναγκαία η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στους μηχανισμούς εξωτερικής ασφάλειας.