Η κλιματική αλλαγή ήρθε για να μείνει. Αντιμετωπίζεται σωστά;
Αντί να επενδύουμε τόσο στην πρόληψη, ίσως πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο στη διαχείριση των συνεπειών
Φάνης Ουγγρίνης
Αυτή την εποχή, η επικαιρότητα περιορίζεται κυρίως σε δύο θέματα: Πυρκαγιές και λειψυδρία. Και κάθε χρόνο, τα θέματα αυτά συζητούνται εντονότερα. Το χθεσινό μπουρίνι ήρθε σαν ευλογία μετά δύο μήνες ξηρασίας και ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών.
Ανθρωπογενής ή όχι, η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, και μοιάζει ασταμάτητη. Σήμερα, μόνο η Ευρώπη και ο Καναδάς προσπαθούν σοβαρά να αναχαιτίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι ΗΠΑ ποτέ δεν επέδειξαν την ίδια αποφασιστικότητα, η δε περίοδος Τραμπ έφερε τη -δεύτερη- αποχώρησή τους από τη Συνθήκη του Παρισιού για το Κλίμα.
Τα αναπτυσσόμενα κράτη αρνούνται σθεναρά να επιβραδύνουν τους ρυθμούς υλικής προόδου τους. Αντίθετα, αντιμετωπίζουν το φαινόμενο ως αναπόφευκτο και ελάχιστα σχετικό με την ανθρώπινη δραστηριότητα · κάπως σαν τον τελευταίο τεράστιο σεισμό της Καμτσάτκα. Δυστυχώς, χωρίς συμφωνία και των αναπτυσσόμενων κρατών -κυρίως Ινδία και Κίνα- δεν πρόκειται να υπάρξει ουσιαστική βελτίωση αναφορικά με τα αέρια θερμοκηπίου.
Εφόσον συνεχιστεί έτσι η κατάσταση, η αντιμετώπιση των θεομηνιών θα καθίσταται όλο και πιο δύσκολη. Οι νέες απαιτήσεις θα οδηγήσουν σε άλλους τρόπους κατασκευής κτιρίων και αγροτικής παραγωγής, και σε διαφορετική λειτουργία πόλεων. Στο μέλλον θα απαιτούνται πραγματικά τεράστιες ποσότητες ενέργειας.
Στην Ελλάδα, πιο πιεστικό είναι το πρόβλημα του νερού. Για να επιλυθεί θα πρέπει να βελτιωθεί ο τρόπος διαχείρισης του. Σήμερα βασιλεύει χάος, που οδηγεί σε καταστροφική σπατάλη (~50% του νερού). Το κόστος των απαραίτητων διορθωτικών έργων αναμένεται να προσεγγίσει τα 10 δισ. € ως το 2030. Πολλά λεφτά, που είναι αναγκαίο μα δύσκολο να βρεθούν.
Άρα, μήπως συμφέρει περισσότερο να επενδύουμε στο μετριασμό των -ήδη υπαρκτών- συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, αντί να ρίχνουμε τόσα χρήματα στην αποτροπή της; Θυμίζω ότι συλλογικά η ΕΕ δαπανά ετησίως 100 δισ. € σε “πράσινες” δράσεις, κυρίως σε αντικατάσταση του άνθρακα από ΑΠΕ. Ίσως θα αποδεικνύονταν πιο αποδοτικά αν τοποθετούνταν σε αναχώματα, σε εργοστάσια αφαλάτωσης, σε αντιπλημμυρικά, σε δίκτυα, σε πυροπροστασία, σε πυρηνικά, και σε καινοτόμους μεθόδους παραγωγής τροφίμων και δομικών υλικών.
Ίσως κάποτε επικρατήσει ρεαλισμός. Πάντως προς το παρόν περιοριζόμαστε σε τετριμμένες εκδηλώσεις και σε κούφια ευχολόγια.