Η ευθανασία δεν μπορεί να είναι ταμπού

Η ενεργοποίηση του προσωπικού αριθμού τερματίζει μια ελληνική ιδιαιτερότητα δεκαετιών: τρεις διαφορετικοί αριθμοί για τις συναλλαγές μας με το Δημόσιο.

Πέρα από τις τεχνικές δυσκολίες, ίσως το σοβαρότερο εμπόδιο απέναντι στην εν λόγω μεταρρύθμιση ήταν η σφοδρή αντίδραση συγκεκριμένων ομάδων (συχνά προσκείμενων σε παρεκκλησιαστικές οργανώσεις), που κραύγαζαν για σφραγίδα του Αντίχριστου και εργαλείο του Μεγάλου Αδελφού. Μιλάμε για όσους επίσης πίστευαν ότι θα τους φυτευόταν τσιπάκι αν εμβολιάζονταν κατά το κορωνοϊού. Μιλάμε για όσους παρεμποδίζουν συστηματικά την ανέγερση δημοτικών μονάδων αποτέφρωσης.

Το πρόσφατο τραγικό συμβάν στην Κρήτη ανέδειξε ένα διαφορετικό ζήτημα: όσους ταλαιπωρούνται από οδυνηρές ανίατες ασθένειες, και τους κοντινούς τους ανθρώπους. Ο 87χρονος πυροβόλησε τη σχεδόν συνομήλικη σύζυγό του και κατόπιν αυτοκτόνησε επειδή δεν άντεχε να τη βλέπει να αργοσβήνει μέσα σε φρικτούς πόνους. Ο απελπισμένος αυτόχειρας πίστεψε πως προχωρά σε μια ύστατη πράξη στοργής, σε μια πράξη λύτρωσης. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε αν θα συμφωνούσε η ίδια η νεκρή. Πάντως είναι βέβαιο πως αν επιθυμούσε να τερματίσει πρόωρα τη ζωή της, οι συγγενείς της δεν θα μπορούσαν να τη συνδράμουν νομίμως.

Πλέον πολλά δυτικά κράτη έχουν επιτρέψει την υποβοηθούμενη αυτοκτονία, αν και ορισμένα εξακολουθούν να απαγορεύουν την ενεργητική ευθανασία. Στη χώρα μας οι πράξεις αυτές εγείρουν ποινική δίωξη, ακόμη και αν υπάρχει συναίνεση του ασθενούς. Το Σύνταγμα προστατεύει ρητά την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αλλά μάλλον δεν αναγνωρίζει ως ατομικό δικαίωμα τον οικειοθελή τερματισμό της ζωής.

Δυστυχώς το όλο θέμα απασχολεί το δημόσιο διάλογο περιστασιακά. Αν και γύρω μας συμβαίνουν πολλοί μαρτυρικοί θάνατοι ηλικιωμένων μα και νέων, ένας συνδυασμός επιδερμικού ανθρωπισμού και θρησκευτικού συντηρητισμού μας οδηγεί σαν κοινωνία να στερούμε από συνανθρώπους μας ένα αξιοπρεπές τέλος. Αντί να προσφέρουμε ήρεμες τελευταίες στιγμές σε καρκινοπαθείς και παραπληγικούς, συχνά τους υποβάλλουμε σε άσκοπο μαρτύριο πόνου και ταπείνωσης.

Η διευκόλυνση έστω της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας αποτελεί πράξη σεβασμού της ζωής, διότι δεν νοείται ζωή δίχως πλήρη ελευθερία επιλογής. Υφίσταται όντως πρόβλημα εάν ο ασθενής έχει απωλέσει την πνευματική του διαύγεια, όμως η διεθνής πρακτική έχει αποδείξει πως τέτοιες προκλήσεις είναι νομοθετικά αντιμετωπίσιμες.

Από κει και πέρα δεν θα ήθελα να υπεισέλθω σε προσεγγίσεις περί ιερότητας της ζωής και αναγκαιότητας της οδύνης. Τηρώντας το υπερχιλιετές δόγμα της, η Εκκλησία έχει κάθε δικαίωμα να αρνείται τη νεκρώσιμη ακολουθία σε όσους τερματίζουν οι ίδιοι τη ζωή τους. Ωστόσο, δεν μπορεί να αρνείται το δικαίωμα της αυτοχειρίας σε όσους πιστεύουν ότι ο Θεός θα τους κρίνει διαφορετικά, ή απλώς έχουν φτάσει στο σημείο να αδιαφορούν για τη μεταθανάτια ζωή. Δεν επιτρέπεται να ρυθμίζει υποθέσεις αποκλειστικής αρμοδιότητας του κοσμικού κράτους. Αυτό τουλάχιστον ισχύει στις απολύτως πλήρεις δημοκρατίες.