Η ετήσια τελετουργία του Πόθεν Έσχες έχει πάψει να καθησυχάζει
Η ρουτίνα των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, η εύλογη δυσπιστία των πολιτών και η ανάγκη για ουσιαστική διαφάνεια και λογοδοσία ως ασπίδα του πολιτεύματος.
Φάνης Ουγγρίνης
Ήρθε και πάλι η εποχή δημοσίευσης των Πόθεν Έσχες πολιτικών προσώπων. Πρόκειται για τη γνωστή, δυστυχώς κουτσομπολίστικη τελετουργία, που έχει καταντήσει ρουτίνα: οι πολλοί αδιαφορούν, οι κυνικοί χαμογελούν, οι συνωμοσιολόγοι εξοργίζονται.
Πληροφορούμαστε λοιπόν τι κατέχουν οι υπουργοί, βουλευτές, δήμαρχοι και περιφερειάρχες, και οι στενότεροι συγγενείς τους. Σταθερά παρατηρούμε ότι πολλοί ανάμεσά τους είναι μεγαλοκληρονόμοι. Επίσης βλέπουμε πως οι περιουσίες τους αυξάνονται συνεχώς, και σε ορισμένες περιπτώσεις γιγαντώνονται. Ειδικά το φαινόμενο τούτο προβληματίζει τους πολίτες, που κατά κανόνα βιώνουν εντελώς αντίθετες συνθήκες. Αν και τηρούνται οι νομικά προβλεπόμενες διαδικασίες, επικρατεί δυσπιστία για το πώς ακριβώς μεγεθύνεται ο πλούτος.
Πέραν όμως των γνωστών προκαταλήψεων για νεποτισμό και διαφθορά, οι Έλληνες αναρωτιούνται πώς ταυτίζονται μαζί τους πρόσωπα χωρίς ιδιαίτερα βιοποριστικά προβλήματα, και μάλιστα σε βάθος γενεών. Πώς δηλαδή μπορούν να τους κατανοούν όσοι έχουν την άνεση να στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία, να απολαμβάνουν προνομιακή αντιμετώπιση στα κρατικά νοσοκομεία, να διαθέτουν αστυνομικούς ως σωματοφύλακες και σοφέρ, να μην αντιμετωπίζουν το χειρότερο πρόσωπο της γραφειοκρατίας, να προστατεύονται εκ του Συντάγματος από την τακτική δικαιοσύνη. Εν τέλει, οι πολίτες αναρωτιούνται αν μπορούν να συμπάσχουν μαζί τους όσοι έχουν πάψει να είναι βαριά φορολογούμενοι επαγγελματίες (αν υπήρξαν ποτέ) και έχουν μεταλλαχθεί σε υψηλότατα αμειβόμενους κρατικούς λειτουργούς.
Παύλος Σαράκης: Ο πιο πλούσιος της Βουλής- Από 179.000 ευρώ το 2023 δήλωσε 18,4 εκατ. ευρώ το 2024
Ωστόσο, το ίσως σοβαρότερο πρόβλημα εντοπίζεται αλλού: υπερβολικά πολλοί δυσκολεύονται να αντιληφθούν ποιά ακριβώς αποστολή υπηρετούν οι βουλευτές, οι φύλακες της νομοθετικής εξουσίας. Στα μάτια τους, σχεδόν πάντα ψηφίζουν σύμφωνα με την κομματική επιταγή, ακόμη και κόντρα στο κοινό αίσθημα· διεκπεραιώνουν νομοθετήματα συνήθως δυσνόητα, γεμάτα παραθυράκια· σπανίως παρεμβαίνουν υπέρ του απλού λαού, και μόνο επιδερμικά· ανέχονται (αν δεν ενθαρρύνουν) την αναξιοκρατία, τη διαφθορά και την αισχροκέρδεια· συναγελάζονται απροκάλυπτα με μεγιστάνες και ανθρώπους του υποκόσμου· δεν καταθέτουν υλοποιήσιμες προτάσεις για τη βελτίωση της ζωής μας, του κράτους και του πολιτεύματος. Η εικόνα επιδεινώνεται όσον αφορά τους ευρωβουλευτές· η στάση των πολιτών απέναντι στις πολύ πιο ανεβασμένες απολαβές τους είναι οπωσδήποτε χειρότερη, δεδομένου ότι η δουλειά τους είναι πιο ασαφής. Συγκρινόμενες, οι -γενικά υψηλές- απολαβές των δικαστικών και των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας φαίνονται απολύτως δικαιολογημένες.
Ο πλουτισμός των -Δημοκρατικών- πολιτικών αξιοποιήθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ, αν και ο ίδιος φαίνεται τώρα να τους μιμείται. Πάντως, η δική μας χαρωπή εποχή του… ωχαδερφισμού έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Η δοκιμαζόμενη κοινωνία πλέον απαιτεί περισσότερη διαφάνεια, πιο σκληρό εξωτερικό έλεγχο και αναλυτική λογοδοσία για τα πεπραγμένα των εκπροσώπων της. Δίχως ανάλογες μεταρρυθμίσεις, η τρέχουσα απαξίωση του πολιτικού συστήματος μόνο θα εντείνεται.