Η εκεχειρία στη Γάζα φέρνει νέα ισορροπία στη Μέση Ανατολή;
Δύο χρόνια μετά την 7η Οκτωβρίου, το Ισραήλ πετυχαίνει τους στρατηγικούς του στόχους, αλλά η ειρήνη στη Γάζα θα κριθεί από τη διαχείριση της επόμενης μέρας.
Φάνης Ουγγρίνης
Η υπογραφή της συμφωνίας για εκεχειρία στη Γάζα ήρθε δύο χρόνια και δύο ημέρες μετά την αποφραδα 7η Οκτωβρίου. Όταν εκτελέστηκε η παλαιστινιακή καταδρομική ενέργεια, μάλλον κανείς δεν φανταζόταν πόσα θα είχαν συμβεί δύο χρόνια μετά.
Παρά όποιες πιθανές υπερβολές κατά την εκτέλεση της, η ισραηλινή επιχείρηση υπήρξε πλήρως αιτιολογημένη και δικαιολογημένη. Οι σφαγές, αρπαγές και βιασμοί τόσων αθώων αμάχων συνέβησαν μετά 20 χρόνια ασύμμετρων επιθέσεων απο τη Χαμας μετα 20 χρόνια επιδρομών και ρουκετών, οι οποίες απλώς κορυφωθηκαν εκείνη την τραγική νυχτα. Όσοι βλέπουν με συμπάθεια τους εν λόγω Παλαιστίνιους, καλά θα κάνουν να αναρωτηθούν τι διαφορετικό θα είχαμε κάνει εμείς στη θεση τους.
Το πρωταρχικό ερώτημα είναι αν θα περπατήσει η συμφωνία. Μέσα στο χάος που επικρατεί στη Γάζα, ο εντοπισμός όλων των ομήρων και η ομαλή ισραηλινή αποχώρηση ίσως αποδειχθούν προκλήσεις τεράστιες. Αν πάντως όλα πάνε καλά, μήπως θα δικαιούται τελικά ο Ντόναλντ Τραμπ το Νόμπελ Ειρήνης; Δύσκολο, επειδή η επίτευξη μόνιμης ειρήνης θα κριθεί σε βάθος αρκετού χρόνου. Το μόνο βέβαιο είναι πως για ένα μεγάλο διάστημα στο ορατό μέλλον, οι ισλαμιστές της Γάζας δεν θα είναι σε θέση να απειλήσουν στρατιωτικά το Ισραήλ. Η κυβέρνηση Νετανιάχου έχει επιτύχει όσους τακτικούς και στρατηγικους στοχους έθεσε μετα την 7η Οκτωβρίου, αφού εκτός των Χαμασιτών, έχει πλέον εξουδετερώσει τις απειλές της Χεζμπολάχ, του Ιράν, και των Σύρων φονταμενταλιστών.
Το κατά πόσον θα γεννηθεί μια νέα γενιά τρομοκρατών μέσα από τα χαλάσματα εν πολλοίς εξαρτάται από τον τρόπο διοίκησης και ανοικοδόμησης της πολύπαθης λωρίδας. Μέχρι το 2023, μεγάλη μερίδα όσων κεφαλαίων συνέρρεαν στην περιοχή κατευθύνονταν σε παραγωγή όπλων, κατασκευή τούνελ και εκπαίδευση μαχητών. Τα αποτελέσματα αυτής της πρακτικής είναι γνωστά.
Συνεπώς, νέα ερωτήματα προκύπτουν. Πώς θα συνεργαστούν το Ισραήλ και τα βασίλεια του Κόλπου με την Τουρκία στα πλαίσια της ειρηνευτικής δύναμης; Πόσα χρήματα θα απαιτηθούν, και από πού θα προέλθουν; Οι ΗΠΑ θα δεχτούν εκεί Κινέζους επενδυτές και τεχνοκράτες; Οι Ευρωπαίοι θα δεχτούν Ρώσους; Οι κάτοικοι πώς θα επιβιώσουν στα ερείπια; Τα ελεύθερα και απελευθερωμένα στελέχη της Χαμάς πού θα εγκατασταθούν; Έχει άραγε προοπτικες το φαραωνικό όραμα Τραμπ για μεσογειακό Ντουμπαι;
Εφόσον δεν συμβεί αναζωπύρωση της σύγκρουσης, τα παραπάνω ερωτήματα κάπως θα απαντηθούν. Από κει και πέρα, μπορούμε να εικάσουμε πώς θα εξελιχθούν άλλα ζητήματα, εξαρτώμενα από την έκβασή της. Παρά τη νίκη, το πολιτικό μέλλον του Μπίμπι Νετανιάχου είναι τουλάχιστον αβέβαιο· θα κριθεί αυστηρά για το πώς ξεκίνησε ο πόλεμος, για το πως διεξήχθη, και για το πώς θα έχει τελειώσει. Όσα κράτη συμμετάσχουν ενεργά στην ειρηνευτική διαδικασία πιθανώς θα εμπλακούν στη διευθέτηση και άλλων κρίσεων, ως άξια εμπιστοσύνης από τους μεγαλύτερους πλανητικούς παίκτες. Μετά την εκεχειρία, ίσως επιταχυνθούν οι εξελίξεις στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο, με όσα αυτό συνεπάγεται για την Ελλάδα, καλά και κακά. Πέραν της ανθρωπιστικής της διάστασης, η ειρήνευση θα είναι θετική για όλους, ακόμη κι αν σημαίνει μείωση των ισραηλινών επενδύσεων σε ελληνικά ακίνητα.
Τα ισραηλινά αντίποινα θα μπορούσαν να αποδειχθούν καθοριστικά για τη Μέση Ανατολή των επόμενων δεκαετιών. Πιθανώς θα ρυθμίσουν μια εκκρεμότητα με αρχή το 1948, την τελευταία του Ψυχρού Πολέμου. Τούτου λεχθέντος, ο πόλεμος έφερε στην επιφάνεια έναν ως τώρα κρυμμένο αντισημιτισμό, προϊόν του δυτικού αντισυστημισμού. Η εξαφάνιση του συγκεκριμένου φαινομένου μόνο βέβαιη δεν μπορεί να θεωρηθεί.
Υπεγράφη και τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία εκεχειρίας Ισραήλ – Χαμάς