Φωτιές παντού, μα οι τοπικοί φορείς υπεράνω λογοδοσίας
Οι πυρκαγιές μας έπληξαν σκληρά και φέτος. Στο δημόσιο διάλογο κυριαρχούν θεωρίες συνωμοσίας, αντί η απουσία λογοδοσίας των τοπικών αρχών.
Φάνης Ουγγρίνης
Ακόμη ένα καλοκαίρι πυρκαγιών αφήνει πίσω του περιβαλλοντική καταστροφή και κοινωνική κόπωση, λόγω της επαναληψιμότητάς του. Η κλιματική αλλαγή ανατρέπει όσα θεωρούσαμε δεδομένα, μα η αντιμετώπιση των συνεπειών της παραμένει μονότονα σταθερή: κατακερματισμός ευθυνών, αλληλοκατηγορίες μεταξύ κυβερνώντων και αντιπολιτευόμενων, σύγχυση στην κοινή γνώμη, και φυσικά απουσία πραγματικής λογοδοσίας.
Αν και η Ελλάδα δοκιμάστηκε ξανά, οι ζημιές σε Ισπανία, Πορτογαλία και Τουρκία υπήρξαν ακόμη χειρότερες, με εκατομμύρια στρέμματα να έχουν καεί. Αυτό φυσικά δεν απαλύνει τη δική μας λύπη· απλώς αποδεικνύει πως η Μεσόγειος ολόκληρη βρίσκεται σε κλοιό φωτιάς. Κι όμως, ξανακούστηκαν οι γνωστές βλακώδεις θεωρίες συνωμοσίας: για ανεμογεννήτριες, για εξορύξεις, για σχέδια ανοικοδόμησης.
Σα να μην έφταναν αυτά, φέτος είχαμε και νέα φαινόμενα, πιο γελοία. Επίδειξη αλληλεγγύης σε εμπρηστές στην Πάτρα, διαμαρτυρίες για χαμηλές πτήσεις πυροσβεστικών ελικοπτέρων στην Αθήνα, απαιτήσεις να πάψει η επίβλεψη των δασών μέσω drones στο Σέλι. Φαινόμενα μαζικής τρέλας. Υπό τέτοιες συνθήκες, πλείστοι πολίτες δεν βγάζουν νόημα, οπότε στρέφονται κατά πάντων. Μηδενίζουν, αντί να εστιάζουν στη ρίζα του προβλήματος.
Ειδικά στην Αχαΐα είδαμε μέτωπα να ξεσπούν ταυτόχρονα παντού. Οι κάτοικοι ανησύχησαν, η φωτιά πλησίασε κατοικίες, και τότε επέστρεψε το γνώριμο σκηνικό: ο Πελετίδης έσπευσε να υποβαθμίσει την αξία του 112 και οι περιφερειακές αρχές αποποιήθηκαν κάθε ευθύνη. Για μια ακόμη φορά, όλοι υπεύθυνοι όταν όλα πάνε καλά, όλοι αναρμόδιοι όταν οι φλόγες ξεφεύγουν. Σε μεγάλο βαθμό, η τοπική αυτοδιοίκηση, εκείνη που κυρίως οφείλει να εκτελεί τα σχέδια πυροπροστασίας, δυστυχώς επιμένει να συμπεριφέρεται ανεύθυνα. Δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αλλιώς η προτροπή στους ιδιοκτήτες κατοικιών να παλεύουν με τις φλόγες μόνοι τους.
Τούτου λεχθέντος, αν και πολύ συχνά αναπόφευκτη, δεν επιτρέπεται να θεωρούμε την εκκένωση αρκετή. Η προστασία της ζωής είναι σίγουρα αδιαπραγμάτευτη, αλλά δεν μπορεί να υποκαθιστά την πρόληψη και οργάνωση επί του πεδίου. Η παγκόσμια υπερθέρμανση δεν επιτρέπει περαιτέρω πολιτική ανωριμότητα. Για όσο οι εμπλεκόμενοι θα αλληλοκατηγορούνται αντί να συνεργάζονται έγκαιρα, η Ελλάδα θα μετρά καταστροφές.
Χωρίς άνωθεν διοικητικό μηχανισμό ελέγχου των ΟΤΑ, η τυχόν αδράνεια τους μένει απαρατήρητη. Το ερώτημα λοιπόν είναι απλό: Σε ποιόν -και πώς- καταλογίζεται ευθύνη όταν τοπικοί παράγοντες είναι αμελείς στην τέλεση των καθηκόντων τους; Ένας ψηφοφόρος καλείται να περιμένει πέντε χρόνια για να τιμωρήσει έναν κακό δήμαρχο ή περιφερειάρχη. Ενδιάμεσα, τι γίνεται; Συνεχίζουν να διακυβεύονται περιουσίες -ή ακόμη και ζωές- αν και οι εκ του νόμου αρμόδιοι εμφανίζονται ανάξιοι των τίτλων τους;
Η δήμαρχος Κασσάνδρας ορθώς παύθηκε μετά το θανατηφόρο δυστύχημα στο λούνα παρκ. Αναρωτιόμαστε όμως πόσοι ακόμη κινδυνεύουν καθημερινά επειδή άλλοι δήμαρχοι αφήνουν δρόμους, σκουπίδια, δάση και σχολικά κτίρια στο έλεος του Θεού. Ως πολίτες ενός -υποτίθεται- ευνομούμενου κράτους ζητούμε λογοδοσία πριν το κακό, όχι μετά.