Τα social media και η συμμετοχή στα κοινά με αφορμή τις μαθητικές εκλογές στην εποχή των followers

Τις τελευταίες μέρες έπεσα πάνω σε κάποια βιντεάκια στο TikTok με μαθητές (κυρίως) και μαθήτριες (υποθέτω θα υπάρχουν και κοπέλες, απλά δεν μου εμφανίστηκε κανένα βίντεο..), που με αυτοπεποίθηση και άνεση μπροστά στην κάμερα, ζητούν την ψήφο των συμμαθητών και συμμαθητριών τους για το 15μελές. Με ατάκες, μουσική υπόκρουση, hashtags, και μερικές φορές editing επαγγελματικού επιπέδου. Σκέφτηκα ότι, αν ήμουν μαθήτρια σήμερα, μάλλον θα ένιωθα χαμένη μέσα σε όλη αυτή τη σκηνοθεσία..

Στα δικά μας χρόνια δεν υπήρχαν ούτε TikTok, ούτε Instagram, σχεδόν ούτε καν κινητά στο σχολείο. Η «προεκλογική εκστρατεία» στο Λύκειο σήμαινε δυο κουβέντες στην Γενική Συνέλευση και, το πολύ-πολύ, μια συζήτηση στο διάλειμμα ή στο σχολικό λεωφορείο. Αν το καλοσκεφτείς, η συμμετοχή στα κοινά (που την είχα εξασκήσει στα μαθητικά μου χρόνια) είχε μια αθωότητα και κυρίως βασιζόταν αποκλειστικά στη φυσική παρουσία και στην άμεση επαφή. Ήξερες ποιος είναι αυτός που ζητά την ψήφο σου, γιατί τον έβλεπες κάθε μέρα στο διάδρομο και «έπρεπε» να σου μιλήσει δια ζώσης.

Σήμερα, από ό,τι φαίνεται, οι μαθητές και οι μαθήτριες δεν απευθύνονται απλώς στην τάξη τους ή στο σχολείο τους, απευθύνονται σε ένα ευρύτερο κοινό στα social media, μεταξύ του οποίου (φαντάζομαι) ότι είναι και οι συμμαθητές τους. Ο αριθμός των likes μπορεί να μετατραπεί σε ψήφους και η δημοφιλία σε επιρροή. Το TikTok και το Instagram έγιναν τα νέα προεκλογικά πηγαδάκια. Και αν το σκεφτεί κανείς, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, τα παιδιά εξασκούνται στη δημόσια έκφραση, δοκιμάζουν τρόπους να πείσουν, να εκφράσουν απόψεις, να υποστηρίξουν δημόσια τις θέσεις τους. Η συμμετοχή τους στα κοινά μπορεί να γίνει πιο δημιουργική και σίγουρα πιο εξωστρεφής.

Βέβαια, υπάρχει και η άλλη όψη. Η ουσία πολλές φορές χάνεται πίσω από τα φίλτρα και τα trends. Η επικοινωνία υποκαθιστά την πολιτική και η εικόνα την ουσία. Όπως, άλλωστε, συμβαίνει και στην ενήλικη πολιτική σκηνή, η προβολή της εικόνας κινδυνεύει να επισκιάσει το περιεχόμενο. Και το χειρότερο είναι πως τα παιδιά μαθαίνουν από νωρίς ότι η αναγνωρισιμότητα μετρά περισσότερο από την ουσία και ότι η απήχηση είναι δύναμη.

Ίσως, όμως, να είναι αυτή η νέα μορφή πολιτικοποίησης. Μια γενιά που μεγάλωσε με το κινητό στο χέρι δεν θα μπορούσε να συμμετέχει αλλιώς. Αν το ζητούμενο είναι να ενδιαφερθούν, να νοιαστούν, να εκτεθούν και να δοκιμαστούν, τότε ίσως αυτή η ψηφιακή προεκλογική εκστρατεία για το 15μελές να είναι απλώς ο καθρέφτης της εποχής μας. Μιας εποχής όπου η συμμετοχή δεν μετριέται πια σε ψήφους στο χαρτί και τετ-α-τετ συνομιλίες, αλλά σε views και μονόπλευρα σχόλια.

Και αν οι μαθητές του σήμερα μάθουν, έστω μέσα από ένα βίντεο 30 δευτερολέπτων, πως το να συμμετέχεις σημαίνει να ενδιαφέρεσαι (και αντίστροφα!), τότε ίσως τα social media, παρά τα ελαττώματά τους, να έχουν καταφέρει κάτι καλό: να ξανακάνουν τη συμμετοχή viral.