Μετά τη… Μαμντανιάδα, τι μέλλει γενέσθαι;

Η εντυπωσιακή νίκη Μαμντάνι για το δήμο της Νέας Υόρκης εξακολουθεί να προκαλεί συζητήσεις και να γεννά ελπίδες σε ποικίλα κοινά. Σημειώθηκε άραγε μόνιμη στροφή στον Σοσιαλισμό και άτακτη υποχώρηση της επελαύνουσας Δεξιάς; Μερικές μέρες μετά, ας κάνουμε μια ψύχραιμη αποτίμηση.

• Κατ’ αρχήν, με 50,4 %, διάσπαση των αντιπάλων του και με τεράστια αποχή δεν επιτρέπεται να μιλάει κανείς για θρίαμβο. Απλώς επιβεβαιώθηκε ξανά ο απόλυτος εσωτερικός διχασμός των Αμερικανών.

• Η παγκόσμια μητρόπολη αποτελεί ιστορικό προπύργιο των Δημοκρατικών και από τις κατεξοχήν φιλελεύθερες πόλεις των ΗΠΑ, με υψηλό βαθμό κοινωνικής κινητικότητας. Επιπρόσθετα πλουτίζει από εξωστρεφείς οικονομικές δραστηριότητες του τριτογενή τομέα. Τουτέστιν, δεν θίγεται από την αποβιομηχάνιση και την παγκοσμιοποίηση, και παράλληλα προσφέρει ευνοϊκό περιβάλλον για την woke κουλτούρα και τον αντισυστημισμό γενικότερα. Δεν έχει καμία με τη Rust Belt, πρώην Δημοκρατικό και νυν Ρεπουμπλικανικό πεδίο.

• Ο νικητής δεν κουβαλούσε τίποτα το συντηρητικό: χαμογελαστός, άμεσος, καλά μορφωμένος, προϊόν πολλών διαφορετικών κουλτούρων, πρώην ράπερ, πολιτικά άφθαρτος, γνώρισε τη φευγάτη αλλά δυναμική σύζυγό του σε διαδικτυακη πλατφόρμα, και παντρεύτηκαν πολιτικά.

• Στη Νέα Υόρκη τα άτομα υψηλής εξειδίκευσης απαντώνται σε πολύ υψηλότερους αριθμούς σε σχέση με το μεγαλύτερο μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Επίσης συγκεντρώνεται εκεί δυσανάλογα υψηλό ποσοστό εθνοτικών ομάδων (πάνω από 50% του συνόλου των κατοίκων), οι οποίες ψήφισαν μαζικά τον Δημοκρατικό υποψήφιο.

• Κουόμο ήθελαν οι Τραμπ, οι Ομπάμα και Κλίντον, οι φτωχοί και οι ευκατάστατοι. Μαμντανι οι ενδιάμεσοι, κάπου όπου οι έννοιες του πλούτου και της ισχύος σημαίνουν άλλα πράγματα σε σχέση με αλλού.

• Μαμντάνι ψήφισε η πλειοψηφία των πτυχιούχων… χαρτογιακάδων, ενώ ο Κουόμο επικράτησε κατά κράτος στα τεχνικά επαγγέλματα. Επίσης ο νικητής πήρε σχεδόν 70% των κάτω από 45 ετών και των άθεων-άθρησκων, και άνετη πλειοψηφία μεταξύ των ενοικιαστών κατοικιών και όσων δεν έχουν παιδιά.

• Πάνω από το 50% όσων συμμετείχαν στις εκλογές είναι σχετικά νέοι κάτοικοι της πόλης. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών, υπαινίσσεται ότι θα καθίσταται όλο και πιο δύσκολη η μετεγκατάσταση στη Νέα Υόρκη. Τούτο συνεπάγεται αυξανόμενο ηλικιακό μέσο όρο, άρα οι επιλογές των κατοίκων θα γίνονται πιο συντηρητικές.

• Τα ειδικά προβλήματα της Νέας Υόρκης -ακριβή στέγη και βασικά είδη, δύσκολες μετακινήσεις, παλιές υποδομές- δεν αφορούν όλη την υπόλοιπη χώρα. Δεν αφορούν καν πολλές από τις σαφώς πιο απλωμένες μεγάλες πόλεις της.

• Η ως τώρα -επιεικώς αμφιλεγόμενη- δεύτερη θητεία Τραμπ προκάλεσε αντισυσπειρώσεις ευνοϊκές για τον Μαμντάνι. Στην πορεία τα πράγματα ίσως γίνουν πιο δύσκολα, δεδομένου ότι ο Πρόεδρος δείχνει να ρίχνει τους τόνους.

Κρίνοντας από όλα τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως αλλού στις ΗΠΑ θα πρέπει να αναζητηθούν επιλογές υποψηφίων με περισσότερο ήπιο προφίλ και συναινετική διάθεση, ώστε να προσελκύσουν και μετριοπαθείς Ρεπουμπλικάνους. Ακόμη κι ο ίδιος ο νεοεκλεγείς έστειλε θερμές ευχές στους Εβραίους Νεοϋορκέζους, για την πρόσφατη γιορτή τους.

Να θυμίσουμε πως οι απλόχερες εξαγγελίες γίνονται εύκολα δεκτές από τους εκλογείς, όμως η εφαρμογή τους είναι κατά κανόνα δύσκολη. Ο νέος δήμαρχος θα κριθεί στην πράξη. Σίγουρα έχει στη διάθεσή του ασύγκριτα περισσότερους πόρους από έναν Έλληνα ομόλογό του, όμως σίγουρα δεν έχει τις οικονομικές δυνατότητες του αμερικανικού κράτους.

Συνοπτικά, ο Μαμντάνι ψηφίστηκε από άτομα που θεωρούνται καλοβολεμένα. Γιατί αυτοί να ψηφίσουν σοσιαλιστικά; Επειδή για τα μέτρα μιας παγκόσμιας μητρόπολης με εξειδίκευση στην παροχή υπηρεσιών, νεαρά στελέχη πολυεθνικών γιγάντων είναι σχεδόν εργάτες. Δεν αισθάνονται ασφαλείς, επειδή είναι τόσος ο πλούτος εκεί, ώστε το κατώφλι για την ένταξη στη μεσαία τάξη να βρίσκεται πολύ πιο ψηλά από όσο στις υπόλοιπες ΗΠΑ. Συνεπώς, η δημόσια γενναιοδωρία είναι για όλους αυτούς ζήτημα ζωτικό.

Εδώ θα ήθελα να κάνω και μερικές παρατηρήσεις για όσους βλέπουν παραλληλισμούς με την Ελλάδα. Ειδικά η καθ’ ημάς Αριστερά δείχνει να έχει ενθουσιαστεί με τον Αμερικανό σοσιαλιστή, προσδοκώντας την έλευση ενός δικού της Μεσσία στη χώρα μας. Έχει δίκιο;

• Κατ’ αρχήν ενδιαφέρουσα τάση η επικράτηση, αν λάβουμε υπόψη και τον Σαντίκ Καν στο Λονδίνο. Είναι ενδεχομένως ενδεικτική των νέων δεδομένων στο εσωτερικό των μεγαλουπόλεων. Καθώς η πληθυσμιακή σύνθεση τους μεταβάλλεται, την ίδια τύχη θα έχουν και οι μεγάλες ελληνικές πόλεις, σε βάθος χρόνου. Ήδη οι δήμοι Αθηναίων και Θεσσαλονίκης έχουν διοικήσεις με κεντροαριστερές αναφορές.

• Ο Μαμντάνι χρίστηκε υποψήφιος μέσα από μια μαζική και ανοικτή διαδικασία, όπου επικράτησε έναντι πιο αναγνωρίσιμων κομματικών φαβορί. Η περίπτωση του θυμίζει μάλλον Κασσελάκη κι όχι Τσίπρα ή Ανδρουλάκη.

• Χάρη στο αμερικανικό εκλογικό σύστημα, οι υποψήφιοι δεν αναλώνονται επί μήνες και χρόνια σε κενές περιεχομένου αντιπαραθέσεις και σε εσωκομματικές ίντριγκες. Αντίθετα, κατά την προεκλογική περίοδο εστιάζουν σε συγκεκριμένα, επιλυσιμα καθημερινά προβλήματα που αφορούν την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων.

• Κατά τη διάρκεια της καμπάνιας ο νέος δήμαρχος συνομίλησε με τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους, δεν περιορίστηκε στους σκληρούς υποστηρικτές του. Σε αντίθεση με όσα βλέπουμε εδώ, δεν φλυάρησε για το παρελθόν και για αόριστες ιδέες, δεν κατηγόρησε για χούντες και μαφίες, δεν καλλιέργησε ισχυρά αρνητικά συναισθήματα στους αντιπάλους του. Δεν δίχασε.

• Όπως προανέφερα, στα αναπτυγμένα κράτη πλέον καταγράφεται ριζοσπαστικοποίηση ανάμεσα σε νέους πτυχιούχους και μεταπτυχιακούς. Αυτοί κάποτε ευνοούνταν από την ψηφιακή επανάσταση, μα τώρα περιμένουν να αντικατασταθούν από την τεχνητή νοημοσύνη. Σε πόλεις όπως η ΝΥ υπερεκπροσωπούνται, άρα επηρεάζουν αντίστοιχα τα εκλογικά ποσοστά. Στην Ελλάδα δεν συμβαίνει το ίδιο: η πραγματική οικονομία ποτέ δεν είχε ανάλογο προφιλ, άρα η πλειοψηφία των νεότερων εργαζομενων δεν διαθέτει αντίστοιχο μορφωτικό επίπεδο. Σαν νέοι αντιμετωπίζουν όμοια προβλήματα, όμως οι χαμηλότερης εξειδίκευσης τείνουν σε πιο συντηρητικές επιλογές (πχ Κουόμο), ή -προς το παρόν- στην αποχή.

• Στη χώρα μας τα ταυτοτικά ζητήματα απασχολούν μια ηχηρή μα μικροσκοπική μειοψηφία, αποδεδειγμένα ανίκανη να κρίνει εκλογικά αποτελέσματα. Πρόκειται για κάτι που αδυνατεί να κατανοήσει η παραδοσιακή Αριστερά του… ηθικού πλεονεκτήματος.

Σαφώς νιώθουν θαυμασμό για τον νικητή (υποθέτω κυρίως ο Δούκας). Ωστόσο, ως γνήσια τέκνα του κομματικού σωλήνα, οι συνήθεις Έλληνες Κεντροαριστεροί και Αριστεροί δεν πρόκειται να διδαχθούν απολύτως τίποτα χρήσιμο από το παράδειγμά Μαμντάνι. Δεν μπορούν να διδαχθούν, επειδή είναι εγκλωβισμένοι στον ναρκισσισμό τους. Μένει λοιπόν να φανεί αν έχει κάτι καταλάβει ο Αλέξης Τσίπρας, και αν ναι, πώς θα το εφαρμόσει, υιοθετώντας λαϊκισμό νέας κοπής.