Η Ελλάδα ως νέος ενεργειακός άξονας της Ευρώπης

Η υπογραφή της ενεργειακής συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ουκρανία στην Αθήνα αποτελεί ένα από τα πιο ουσιαστικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για τη διαμόρφωση μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας και συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η συγκυρία είναι κρίσιμη καθώς η Ουκρανία συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής, η Ευρώπη εξακολουθεί να αναζητά σταθερές πηγές ενέργειας και η Ελλάδα έχει πλέον τοποθετηθεί με σαφήνεια ως ένας από τους πιο δυναμικούς ενεργειακούς κόμβους της περιοχής.

Η συμφωνία αυτή δεν αποσκοπεί μόνο στη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ουκρανία. Αποτελεί πυλώνα μιας συνολικής στρατηγικής που αναγνωρίζει την Αθήνα ως γέφυρα ανάμεσα στην ευρωατλαντική κοινότητα και μια χώρα που δοκιμάζεται αλλά παραμένει αποφασισμένη να ενταχθεί πλήρως στις δομές της Ευρώπης και της Δύσης.

Η Ελλάδα είχε προετοιμάσει συστηματικά αυτόν τον ρόλο τα τελευταία χρόνια μέσα από ένα πλέγμα ενεργειακών επενδύσεων που άλλαξαν τον χάρτη της περιοχής. Η Ρεβυθούσα, η Αλεξανδρούπολη, οι υποδομές FSRU που προχωρούν με ταχείς ρυθμούς και η ενίσχυση των διασυνδέσεων με τα Βαλκάνια συνέθεσαν ένα περιβάλλον όπου η Αθήνα μπορούσε να προσφέρει πραγματικές λύσεις και όχι μόνο πολιτική υποστήριξη.

Η δυνατότητα της Ελλάδας να λειτουργήσει ως κόμβος εισαγωγής και επαναεριοποίησης LNG αποκτά ιδιαίτερη σημασία τώρα που η Ουκρανία χρειάζεται σταθερή πρόσβαση σε πηγές ενέργειας που δεν θα υπόκεινται σε ρωσικούς εκβιασμούς. Η συμφωνία προβλέπει εξαγωγές αμερικανικού LNG μέσω ελληνικών υποδομών προς την Ουκρανία, αξιοποιώντας την ελληνική γεωγραφία αλλά και την αξιοπιστία της χώρας ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ.

Η επιλογή των Ηνωμένων Πολιτειών να στηρίξουν αυτό το τριμερές σχήμα επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα θεωρείται πλέον παράγοντας σταθερότητας σε μια ζώνη που συνδυάζει ενεργειακά συμφέροντα, μεταφορικές οδούς και ζητήματα άμυνας.

Η Ουάσιγκτον βλέπει στην Αθήνα έναν εταίρο με τον οποίο μπορεί να σχεδιάσει λύσεις που εξυπηρετούν τόσο την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια όσο και την ανθεκτικότητα της Ουκρανίας. Το LNG τοποθετείται έτσι στον πυρήνα μιας ευρύτερης στρατηγικής στήριξης που δεν περιορίζεται στον εξοπλισμό ή την ανθρωπιστική βοήθεια αλλά αποκτά νέες διαστάσεις μέσω της ενεργειακής αυτάρκειας.

Για μια χώρα σε πόλεμο η ενέργεια αποτελεί παράγοντα άμυνας και επιβίωσης. Η διατήρηση της λειτουργικότητας των βιομηχανιών, των υποδομών και των κρίσιμων υπηρεσιών είναι προϋπόθεση για τη διατήρηση της κρατικής συνοχής.

Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα κάνει μια σταθερή επιλογή που ευθυγραμμίζεται με τις αξίες και τις προτεραιότητες της ευρωατλαντικής κοινότητας. Η υποστήριξη της Ουκρανίας έχει πλέον μια ξεκάθαρη ενεργειακή διάσταση και η Αθήνα κατανοεί ότι η ευρωπαϊκή σταθερότητα θα κριθεί και από την ανθεκτικότητα της Ουκρανίας.

Η αναβάθμιση των ελληνικών ενεργειακών υποδομών δεν αφορά μόνο την οικονομική ανάπτυξη της χώρας αλλά και τον ρόλο της σε μια Ευρώπη που επιδιώκει μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία. Η Ελλάδα δείχνει ότι μπορεί να προσφέρει χρηστικές λύσεις, όχι μόνο πολιτικές διακηρύξεις. Αυτό ενισχύει το κύρος της και την καθιστά απαραίτητο συνομιλητή σε κάθε συζήτηση για την ασφάλεια της περιοχής.

Η συμφωνία αποδεικνύει επίσης ότι η Ελλάδα έχει μάθει να αξιοποιεί το γεωπολιτικό της κεφάλαιο. Αποτελεί χώρα σταθερή, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΝΑΤΟ και ταυτόχρονα διαθέτει πρόσβαση στη Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα μέσω ενεργειακών και μεταφορικών διασυνδέσεων.

Αυτή η ιδιαιτερότητα της δίνει τη δυνατότητα να λειτουργεί ως κόμβος συνεργασίας, όχι ως πεδίο ανταγωνισμών. Η συμφωνία με τις ΗΠΑ και την Ουκρανία το αποδεικνύει στην πράξη επειδή βασίζεται σε κοινά συμφέροντα και σε μια αμοιβαία εμπιστοσύνη που έχει καλλιεργηθεί συστηματικά την τελευταία δεκαετία.

Η υπόθεση της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας θα χρειαστεί μακροχρόνιες επενδύσεις, σταθερές ροές ενέργειας και συντονισμό μεταξύ κυβερνήσεων και ιδιωτικών εταιρειών. Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να προσφέρει τις υπηρεσίες της καθώς θα αποτελέσει πύλη για επενδυτικά σχέδια, εταιρικές συνέργειες και διάχυση τεχνογνωσίας.

Η παρουσία της στη διαδικασία ανοικοδόμησης δεν περιορίζεται στο LNG αλλά επεκτείνεται σε μεταφορές, λιμάνια, υποδομές και δίκτυα. Η τριμερής συμφωνία αποτελεί μια πλατφόρμα που μπορεί να διευρυνθεί και να λάβει ακόμη πιο πολυεπίπεδο χαρακτήρα στο άμεσο μέλλον. Η Αθήνα αντιλαμβάνεται ότι η συμμετοχή της σε τέτοιες διεργασίες ενισχύει τόσο το διεθνές της προφίλ όσο και τις δικές της οικονομικές προοπτικές.

Η Ελλάδα τοποθετείται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας επειδή επιλέγει να σταθεί στο πλευρό μιας χώρας που αγωνίζεται για την ανεξαρτησία της και το δικαίωμα να ανήκει στον ευρωπαϊκό χώρο. Επιλέγει επίσης να συμμετάσχει ενεργά στην ανασχηματοδότηση του ενεργειακού χάρτη της περιοχής με τρόπο που ενισχύει την ασφάλεια της Ευρώπης και δημιουργεί νέα περιθώρια ανάπτυξης. Αυτή η στάση έχει κόστος και ευθύνες αλλά ταυτόχρονα διαμορφώνει ένα περιβάλλον όπου η Ελλάδα δεν παρακολουθεί παθητικά τις εξελίξεις. Συμμετέχει ως πρωταγωνιστής και διαμορφώνει τις ισορροπίες που θα καθορίσουν το μέλλον.

Η τριμερής συμφωνία αποτυπώνει μια Ελλάδα που λειτουργεί με αυτοπεποίθηση και στρατηγική σκέψη. Αξιοποιεί τις υποδομές της, επενδύει στην περιφερειακή σταθερότητα και ταυτόχρονα ενισχύει τις σχέσεις της με τις

Ηνωμένες Πολιτείες και την Ουκρανία σε μια ιστορική στιγμή που η ενότητα της Δύσης δοκιμάζεται αλλά και αποδεικνύεται απαραίτητη. Η ενεργειακή διάσταση της συνεργασίας αυτής προσφέρει κάτι παραπάνω από πρακτικές λύσεις επειδή δημιουργεί προοπτικές που θα επηρεάσουν τη γεωπολιτική πραγματικότητα για πολλά χρόνια. Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στο κέντρο των εξελίξεων και δείχνει ότι μπορεί να αναλάβει τον ρόλο που της αναλογεί με συνέπεια και αποφασιστικότητα.