Η αλληλεγγύη επιβάλλεται – Ή μήπως… την επιβάλλουν;

Ποιο δικαίωμα δίνει σε μια ομάδα πολιτών το “ηθικό προβάδισμα” να μπλοκάρει την ελεύθερη μετακίνηση άλλων;

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών σε λιμάνια ελληνικών νησιών —με αποκορύφωμα τις «ειρηνικές» καταλήψεις σε Ρόδο και Σύρο, από ομάδες αυτοαποκαλούμενων αλληλέγγυων προς την Παλαιστίνη— φέρνουν στην επιφάνεια ένα διαχρονικό και επικίνδυνο φαινόμενο: την επιλεκτική ευαισθησία, βαφτισμένη αλληλεγγύη. Την «α λα καρτ» αλληλεγγύη που δεν σερβίρεται για όλους, την αλληλεγγύη με όρους και προϋποθέσεις.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ανθρώπινο δράμα στη Γάζα αγγίζει κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. Το να διαδηλώνει κανείς ειρηνικά υπέρ της ειρήνης, της αυτοδιάθεσης και της προστασίας των αμάχων είναι θεμιτό, ίσως και αναγκαίο. Όμως, το πρόβλημα προκύπτει όταν η «αλληλεγγύη» μετατρέπεται σε πρόσχημα για επιβολή, ηθική αυταρέσκεια και βία απέναντι σε τρίτους.

Ποιο δικαίωμα δίνει σε μια ομάδα πολιτών το “ηθικό προβάδισμα” να μπλοκάρει την ελεύθερη μετακίνηση άλλων; Ποιον σκοπό εξυπηρετεί η εκδίωξη επιβατών και ναυτικών, που όχι μόνο δεν φέρουν ευθύνη για τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά συχνά βρίσκονται και οι ίδιοι σε επισφαλή εργασιακή ή οικονομική θέση;

Η αλληλεγγύη δεν είναι happening στα λιμάνια, ούτε λόγος για να φωνάξει κανείς δυνατά τη «διαφορετικότητά» του. Είναι πράξη συνέπειας, απαιτεί μέτρο και σεβασμός στον άλλο, ακόμα και όταν διαφωνείς μαζί του.

Αν η υποστήριξη στην Παλαιστίνη δικαιολογεί την παρεμπόδιση απλών πολιτών, γιατί δεν είδαμε ανάλογες δράσεις όταν βομβαρδιζόταν η Μαριούπολη; Η επιλεκτικότητα απογυμνώνει τη δράση από το ηθικό της έρεισμα.

Όταν οι επιλεκτικά αλληλέγγυοι καταλαμβάνουν δημόσιους χώρους, εμποδίζουν μετακινήσεις και ναυσιπλοΐα ή φωνάζουν στους τουρίστες ότι είναι συνένοχοι, τότε δεν εκφράζουν πολιτική θέση, αλλά επιβάλλουν τη δική τους θέση. Και η επιβολή είναι έννοια που στη βάση της είναι αντίθετη προς την ουσία της αλληλεγγύης.

Η επιλεκτική ευαισθησία είναι μορφή υποκρισίας. Κι όταν συνδυάζεται με θεαματισμό και κοινωνική αλαζονεία, γίνεται επικίνδυνη. Η αλληλεγγύη δεν είναι πίστη σε ιδεολογικά σενάρια, αλλά πράξη προς όσους υποφέρουν, ανεξάρτητα από το «ποιοι είναι». Άλλωστε υπάρχουν «σωστά» και «λάθος» θύματα; Αν αγωνίζεσαι για την ελευθερία, πρέπει να την υπερασπίζεσαι και για όσους διαφωνείς μαζί τους, όχι μόνο για «τους δικούς σου».

Όποιος χρησιμοποιεί τη λέξη «ειρήνη» για να καλλιεργήσει μίσος, όποιος χρησιμοποιεί τη λέξη «αλληλεγγύη» για να φιμώσει, να εκφοβίσει ή να διώξει, δεν ασκεί το δικαίωμα του για έναν δίκαιο αγώνα, προσπαθεί να επιβληθεί. Και κάθε προσπάθεια επιβολής, όσο «ευγενικά» κι αν ντύνεται, είναι απλώς ένας αυταρχισμός που περιμένει να νομιμοποιηθεί.