Φακελάκια καφεΐνης : Πόσο αθώα είναι στ’ αλήθεια η νέα μόδα

Τι είναι τα φακελάκια καφείνης;

Τα λεγόμενα caffeine pouches είναι μικρά σακουλάκια που τοποθετούνται μεταξύ χειλούς και ούλου και απελευθερώνουν καφεΐνη που απορροφάται μέσω του βλεννογόνου του στόματος. Η χρήση τους αυξάνεται κυρίως σε νεαρότερες ηλικίες, φοιτητές και αθλητές. Ωστόσο, η επιστημονική τεκμηρίωση για την ασφάλειά τους παραμένει περιορισμένη.

Μηχανισμός δράσης της καφεΐνης

Η καφεΐνη δρα ως ανταγωνιστής των υποδοχέων αδενοσίνης, αυξάνοντας εγρήγορση και καρδιακή συχνότητα. Ο χρόνος ημίσειας ζωής είναι κατά κανόνα 3–6 ώρες, αλλά η φαρμακοκινητική εξαρτάται από τον τρόπο χορήγησης. Σύμφωνα με τον FDA, η ασφαλής κατανάλωση είναι έως 400 mg καφεΐνης ημερησίως για τους ενήλικες, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στους 3 καφέδες την ημέρα.

Γιατί τα φακελάκια είναι διαφορετικά

Σε σύγκριση με τον καφέ, όπου η απορρόφηση είναι πεπτική, τα φακελάκια αποδίδουν καφεΐνη απευθείας στους βλεννογόνους, προκαλώντας πιο γρήγορη και πιο έντονη αιχμή συγκέντρωσης στην κυκλοφορία. Κάποια προϊόντα δηλώνουν 50–200+ mg ανά φακελάκι, οπότε ο κίνδυνος υπερδοσολογίας είναι πραγματικός αν συνδυαστούν με άλλες πηγές.

Κίνδυνοι και παρενέργειες

• Υπερδοσολογία: ζάλη, τρόμος, ταχυκαρδία, ναυτία ακόμα και κίνδυνος καρδιακής αρρυθμίας.
• Εξάρτηση: η γρήγορη δράση ενισχύει την πιθανότητα εθιστικής συμπεριφοράς.
• Έλλειψη ρύθμισης: σε αντίθεση με τον καφέ ή τα ροφήματα με καφεΐνη, πολλά φακελάκια πωλούνται χωρίς σαφή ένδειξη δόσης ή προειδοποιήσεις.
• Ευάλωτες ομάδες: έφηβοι, εγκυμονούσες, άτομα με υπέρταση ή άγχος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Σύγκριση με άλλες μορφές καφείνης

Προϊόν / Μέση μερίδα	Περιεκτικότητα σε καφεΐνη (mg)
Φλιτζάνι φιλτραρισμένος καφές (240 ml)	≈ 95 mg (μέσος όρος),  εύρος 70–170 mg ανάλογα με μέθοδο και μέγεθος).
Σφηνάκι εσπρέσο (30–44 ml)	≈ 63 mg (ανά shot, μεταβλητό).
Φλιτζάνι μαύρο τσάι (240 ml)	≈ 47–71 mg (ανάλογα με τον τύπο και χρόνο εκχύλισης).
Φλιτζάνι πράσινο τσάι (240 ml)	≈ 20–45 mg.
Ενεργειακό ποτό (450-470 ml)	≈ 300 mg , υπάρχουν ενεργειακά με πολύ υψηλές τιμές.
Φακελάκι καφεΐνης (caffeine pouch)	Δηλώσεις προϊόντων: ≈ 50–200+ mg ανά φακελάκι
Σκόνη/συμπυκνωμένη καφεΐνη (1 κουταλάκι του γλυκού ≈ 3 g)	Πολύ επικίνδυνη — 1 κουταλάκι μπορεί να περιέχει θανατηφόρα δόση για παιδιά ή ευαίσθητα άτομα.

Νομοθεσία

Τα caffeine pouches δεν είναι γενικά παράνομα σε πολλές χώρες. Το πρόβλημα είναι ότι συχνά δεν εμπίπτουν σε σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο όπως συνέβη με ορισμένα προϊόντα νικοτίνης. Στις ΗΠΑ η FDA έχει εκδώσει οδηγίες για συμπυκνωμένη καφεΐνη και έχει προειδοποιήσει για κινδύνους στην ΕΕ. Επομένως, δεν είναι ακριβές να πούμε ότι είναι «παράνομα» παντού, αλλά απαιτούν επιπλέον αξιολόγηση και σε πολλές αγορές πωλούνται νόμιμα.

Συμπερασματικά

Τα φακελάκια καφεΐνης προσφέρουν γρήγορη ενέργεια, αλλά δεν είναι ασφαλή ούτε πλήρως εγκεκριμένα. Η χρήση τους συνοδεύεται από κίνδυνο υπερδοσολογίας και ανεπαρκή ρύθμιση. Συνιστάται προσοχή, σαφής ενημέρωση των καταναλωτών και περαιτέρω αξιολόγηση από τις αρμόδιες αρχές.

Πηγές

• Morris C., Viriot S. et al. (2019). Caffeine release and absorption from caffeinated gums. Food & Function, 10(4), 1792‑1796. doi:10.1039/C9FO00431A
• McCarthy D.G. et al. (2025). Sublingual caffeine delivery via oral spray does not accelerate blood caffeine increase compared to ingestion of caffeinated beverages. European Journal of Applied Physiology, 125(7), 2007‑2013. doi:10.1007/s00421-025-05735-z
• Pankaj V., et al. (2019). Administration of Micronized Caffeine Using a Novel Oral Delivery Film in Animal Model. Journal of Drug Delivery, 2019, Article ID 6747905. doi:10.1155/2019/6747905
• Spilling the Beans: How Much Caffeine is Too Much? (2024).
• Nationwide Children’s Hospital. The Dangers of Caffeine Powder.
• Caffeine topic pages and opinions.
• O’Dowd A. Sixty seconds on… caffeine pouches. BMJ. 2025;390:r1712.