2019, η χαμένη ευκαιρία της Θεσσαλονίκης
Φανερό πως η Θεσσαλονίκη ενδέχεται να έχασε μια μεγάλη ευκαιρία το 2019
Διονύσης Ασημιάδης
Το μετρό Θεσσαλονίκης αποτελεί το μεγαλύτερο αστικό έργο υποδομής που γνώρισε ποτέ η πόλη και αναμένεται να αλλάξει ριζικά την καθημερινότητα των πολιτών, μειώνοντας τον χρόνο μετακινήσεων, αποσυμφορώντας το οδικό δίκτυο και περιορίζοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι πρόκειται για μια παρέμβαση με χαρακτήρα «ευεργετικό» για την πόλη, αφού βάζει τη Θεσσαλονίκη στον χάρτη των σύγχρονων ευρωπαϊκών μητροπόλεων με μέσα σταθερής τροχιάς. Σε αυτό το σημείο δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς τον ρόλο του Νίκου Ταχιάου, ο οποίος από τη θέση του προέδρου της Αττικό Μετρό εργάστηκε συστηματικά για να υλοποιηθούν κρίσιμα στάδια του έργου και να μπει σε τροχιά ολοκλήρωσης ένα έργο που για δεκαετίες βασανίζονταν από καθυστερήσεις, αλλαγές σχεδίων και δικαστικές εμπλοκές.
Η λειτουργία του μετρό Θεσσαλονίκης αποδεικνύει ήδη πόσο αναγκαίο ήταν για την πόλη και πόσο σωστό ήταν το όραμα που είχε από νωρίς ο Νίκος Ταχιάος. Στα πρώτα του βήματα, οι συρμοί εξυπηρετούν δεκάδες χιλιάδες επιβάτες ημερησίως, μειώνοντας θεαματικά τον χρόνο μετακίνησης από τις δυτικές στις ανατολικές συνοικίες και περιορίζοντας σημαντικά την εξάρτηση από το Ι.Χ. αυτοκίνητο. Οι σταθμοί ήδη από τα πρώτα χρόνια έμπνευσης του έργου, σχεδιάστηκαν με προδιαγραφές ευρωπαϊκού επιπέδου, παρέχοντας ασφάλεια, άνεση και σύγχρονη τεχνολογία. Αυτή η πραγματικότητα δεν είναι τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης προσπάθειας που ξεκίνησε όταν μία ομάδα ανθρώπων, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται ο Νίκος Ταχιάος, τόλμησε να δει το έργο όχι ως πρόβλημα, αλλά ως ευκαιρία για να αποκτήσει η Θεσσαλονίκη υποδομές αντάξιες του μεγέθους και των φιλοδοξιών της. Αν σήμερα η πόλη απολαμβάνει ένα μέσο μεταφοράς που τη φέρνει πιο κοντά στον ευρωπαϊκό της χαρακτήρα, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο όραμα και στις παρεμβάσεις τους. Όλα τα παραπάνω θέτουν ένα πολύ μεγάλο ερώτημα. Πόσο καλύτερη θα ήταν η πόλη, εάν στις αυτοδιοιηκιτικές εκλογές ο νυν υφυπουργός υποδομών είχε εν τέλει εκλεγεί?
Όταν κατέβηκε υποψήφιος για τον Δήμο Θεσσαλονίκης το 2019, ο Νίκος Ταχιάος παρουσίαζε μια πόλη διαφορετική, πιο σύγχρονη και πιο ανοιχτή στον κόσμο. Το όραμά του εστίαζε στη δημιουργία μιας Θεσσαλονίκης που θα αξιοποιεί τη γεωγραφική της θέση ως πύλη των Βαλκανίων, ενισχύοντας το εμπορικό της αποτύπωμα και την εξωστρέφειά της. Έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην αστική αναβάθμιση, μιλώντας για καθαρούς δρόμους, αναπλάσεις στις γειτονιές, αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου και μετατροπή της πόλης σε έναν χώρο πιο φιλικό για τον πεζό και τον ποδηλάτη. Παράλληλα, προέτασσε τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, ώστε η Θεσσαλονίκη να γίνει κέντρο έλξης επενδύσεων και να σταματήσει το brain drain που χαρακτήρισε την προηγούμενη δεκαετία.
Στο πολιτιστικό πεδίο οραματιζόταν μια πόλη που θα στηριζόταν στο πλούσιο ιστορικό της υπόβαθρο, από τα βυζαντινά μνημεία μέχρι τη σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή, και θα το μετέτρεπε σε στρατηγικό πλεονέκτημα, τόσο για τον τουρισμό όσο και για τη διεθνή της εικόνα. Η Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τον Ταχιάο, μπορούσε να είναι μια πόλη που δεν θα κοιτούσε μόνο εσωτερικά τα προβλήματά της, αλλά θα λειτουργούσε ως πραγματική μητρόπολη της ΝΑ Ευρώπης, δυναμική, εξωστρεφής και δημιουργική. Αυτό το πρόγραμμα για την ριζική βελτίωση της Θεσσαλονίκης έγινε ιδιαίτερα αποδεκτό από τους κατοίκους της οι οποίοι τον εξέλεξαν πρώτο στον Α’ γύρο των εκλογών. Στον β’ γύρο, η σύναψη ευκαιριακών εκλογικών συμμαχιών σε συνδυασμό με ισχυρά επικοινωνιακά παιχνίδια, παρέσυραν το εκλογικό σώμα, οδηγώντας στην εκλογή ενός άλλου δημάρχου. Αυτή η επικοινωνιακή πλάνη, οδήγησε τους πολίτες σε λάθος συμπεράσματα αποτέλεσμα των οποίων ήταν η ύπαρξη πολλαπλών προβλημάτων στην πόλη για μία περίπου τετραετία.
Οι πολίτες συνέχισαν να αντιμετωπίζουν καθημερινά προβλήματα καθαριότητας και αστικής εικόνας, με την πόλη να παραμένει συχνά βυθισμένη στα σκουπίδια και με ελάχιστες ουσιαστικές παρεμβάσεις στις γειτονιές. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση χειροτέρεψε, καθώς δεν παρουσιάστηκε ένα συνεκτικό σχέδιο για βιώσιμη κινητικότητα, ενώ οι ποδηλατόδρομοι και οι δημόσιοι χώροι δεν βελτιώθηκαν όπως αναμενόταν. Στο παραλιακό μέτωπο και στις μεγάλες αναπλάσεις δεν υπήρξε πρόοδος, με τις περισσότερες εξαγγελίες να μένουν στα χαρτιά. Επιπλέον, η πόλη δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που της δόθηκαν από τα ευρωπαϊκά προγράμματα για πράσινες και ψηφιακές υποδομές, χάνοντας πολύτιμο έδαφος σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις.
Σήμερα, κοιτάζοντας πίσω, γίνεται φανερό πως η Θεσσαλονίκη ενδέχεται να έχασε μια μεγάλη ευκαιρία το 2019. Ο Νίκος Ταχιάος είχε παρουσιάσει ένα συνεκτικό όραμα που συνδύαζε την εξωστρέφεια, την ανάπτυξη και την αστική αναβάθμιση, ενώ η πραγματικότητα που ακολούθησε με τη διοίκηση Ζέρβα άφησε ανεκπλήρωτες τις περισσότερες από τις ελπίδες των πολιτών. Αν είχε δοθεί η δυνατότητα να εφαρμοστεί εκείνο το σχέδιο, η πόλη πολύ πιθανόν να βρισκόταν σήμερα σε πολύ καλύτερη θέση, με πιο καθαρές γειτονιές, πιο ανθρώπινο δημόσιο χώρο και πιο δυναμική παρουσία στο ευρωπαϊκό σκηνικό. Και αν κάτι μένει από εκείνη την εκλογική αναμέτρηση, είναι ότι οι μεγάλες πόλεις δεν προχωρούν με πρόχειρες λύσεις, αλλά με όραμα, συνέπεια και σχέδιο· ακριβώς ό,τι χρειαζόταν και εξακολουθεί να χρειάζεται η Θεσσαλονίκη.
