Φανταστείτε ότι έχετε ξυπνήσει την πρώτη μέρα του πολυαναμενόμενου ρεπό. Πίνετε τον καφέ σας, κάνετε μια βόλτα, διαβάζετε την εφημερίδα σας, νιώθετε χαρούμενοι και χαλαροί—όπως ακριβώς είχατε προβλέψει. Όμως μέχρι το απόγευμα έχετε αρχίσει να βαριέστε εντελώς!
Αν έχετε νιώσει ποτέ έτσι, δεν είστε μόνοι. Αποδεικνύεται ότι το να έχεις απεριόριστο ελεύθερο χρόνο δεν είναι πάντα τόσο απίστευτο όσο περιμέναμε. Για παράδειγμα, οι συνταξιούχοι φαντασιώνονται πόσο χαρούμενοι θα είναι όταν αφήσουν πίσω τη δουλειά τους με αντάλλαγμα απεριόριστα κοκτέιλ και μυθιστορήματα στην παραλία.
Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι πολλοί που συνταξιοδοτούνται απολαμβάνουν τον ελεύθερο χρόνο στην αρχή, αλλά, λίγες εβδομάδες αργότερα, συνειδητοποιούν ότι πραγματικά τους λείπει αυτή η δουλειά που άφησαν πίσω τους, η οποία παρείχε μια αίσθηση παραγωγικότητας, σκοπού και νόημα στη ζωή τους.
Η διαφορά ανάμεσα στο να είμαστε υπερβολικά παραγωγικοί και πολύ βαριεστημένοι εγείρει το ερώτημα: Ποια είναι η βέλτιστη ποσότητα ελεύθερου χρόνου για την ευτυχία μας;
Οι ερευνητές προσπάθησαν να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα ερευνώντας δεκάδες χιλιάδες συμμετέχοντες, συλλέγοντας δεδομένα για το πώς περνούσαν το χρόνο τους και πόσο ευτυχισμένοι ήταν (Sharif, Mogilner & Hershfield 2021). Τα αποτελέσματα από τη μελέτη τους αποκάλυψαν τρία βασικά συμπεράσματα:
1. Το να έχεις λιγότερο από δύο ώρες ελεύθερου χρόνου την ημέρα προκαλεί πολύ άγχος για να είσαι ευτυχισμένος
Αφού εξέτασε τα δεδομένα, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι το να έχεις λιγότερες από δύο ώρες ελεύθερο χρόνο την ημέρα δεν ήταν αρκετό για να είσαι ευτυχισμένος. Οι συμμετέχοντες με λιγότερο από δύο ώρες ελεύθερου χρόνου την ημέρα ανέφεραν αυξημένο άγχος, που σημαίνει ότι ήταν απλώς πολύ απασχολημένοι με τη δουλειά, τα θελήματα, τη φροντίδα των παιδιών ή άλλα θέματα για να μεγιστοποιήσουν την ευτυχία τους.
Το γεγονός ότι το να είσαι πολύ απασχολημένος μειώνει την ευτυχία είναι προφανές, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι περισσότερος ελεύθερος χρόνος είναι απλώς καλύτερος. Ωστόσο, δεν είναι αυτό που βρήκε η ερευνητική ομάδα.
2. Το να έχεις περισσότερες από πέντε ώρες ελεύθερου χρόνου την ημέρα προκαλεί έλλειψη αίσθησης παραγωγικότητας, γεγονός που μειώνει την ευτυχία
Παραδόξως, το να έχεις πολύ ελεύθερο χρόνο δεν είναι μια ασημένια σφαίρα για την ευτυχία. Οι άνθρωποι αντλούν μια ορισμένη αίσθηση χαράς από το να είναι παραγωγικοί και να επιτυγχάνουν εργασίες/στόχους, και αυτή η αίσθηση χαράς χάνεται όταν περνάμε όλη την ημέρα χαλαρώνοντας στην παραλία ή παρακολουθώντας Netflix στο σπίτι. Ενώ σίγουρα υπάρχει χρόνος και μέρος για να περάσετε μια ολόκληρη μέρα χαλαρώνοντας, η συνεχής αφθονία του ελεύθερου χρόνου υπονομεύει την ευτυχία λόγω της πλήξης.
3. Το πώς περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας έχει σημασία
Το τελευταίο συμπέρασμα από την έρευνα ήταν ότι δύο πτυχές ήταν κρίσιμες όσον αφορά το πώς περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας. Πρώτον, όταν ο ελεύθερος χρόνος χρησιμοποιείται με πιο παραγωγικούς τρόπους, όπως ένα ομαδικό άθλημα ή ο εθελοντισμός, τότε πέντε ή περισσότερες ώρες την ημέρα μπορούν να διατηρήσουν ή ακόμα και να τονώσουν την ευτυχία. Δεύτερον, ο ελεύθερος χρόνος που αφιερώνεται στην κοινωνικοποίηση με άλλους έχει παρόμοια θετική επίδραση, ενώ το να περνάς πέντε ή περισσότερες ώρες ελεύθερου χρόνου μόνος μπορεί να περιορίσει την ευτυχία.
Οι συνταξιούχοι που προσφέρονται εθελοντικά ή συμμετέχουν σε συλλόγους είναι πιο ευτυχισμένοι (Kelly & Ross 1989) και οι διακοπές με τη σωστή ισορροπία διέγερσης (πεζοπορία, καταδύσεις, εκδρομές κ.λπ.) και χαλάρωσης μας κάνουν τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους. Παραδόξως, το περισσότερο δεν είναι πάντα καλύτερο όταν πρόκειται για χαλάρωση.
Μπορείτε να θεωρήσετε ότι αυτή είναι η αρχή του Goldilocks του ελεύθερου χρόνου: δύο ή λιγότερες ώρες την ημέρα είναι πολύ λίγες, πέντε ή περισσότερες ώρες την ημέρα είναι πάρα πολλές και μεταξύ δύο και πέντε ωρών είναι το σωστό.